Mısır Krallığı
Kralın yürütme yetkilerini belirleyerek iki meclisli bir yasama organı oluşturan ve Mısır'ı bir meşruti monarşi durumuna getiren yeni anayasa Nisan 1923'te yürürlüğe girdi. Ardından hazırlanan seçim yasasıyla erkeklerle sınırlı olmak üzere genel oy hakkı tanındı. Yasaya göre Temsilciler Meclisi'nin bütün üyeleri, Senato üyelerinin de yarısı doğrudan seçimle belirlenecekti. Aslında Mısır'da ne bağımsızlık ne de anayasal yönetim süreci tam anlamıyla oturmuş sayılabilirdi. Çünkü kutuplarını kral, Vafd Partisi ve Birleşik Krallık'ın oluşturduğu karmaşık siyasi mücadele bütün belirsizliğiyle sürdüryordu.
Halk desteği zayıf olan Kral Fuad, Vafd ve İngiltere arasındaki çekişmeden yararlanarak konumunu sağlamlaştırmak istiyordu. Halkın gerçek temsilcisi durumunda olan Vafd Partisi bir yandan İngiliz egemenliğine son verecek bir bağımsızlığı, bir yandan da kralın yetkilerini kısıtlayacak bir anayasal yönetimi savunuyordu. Ama önderleri arasında İngilizlerle ya da kralla uzlaşarak iktidarı ele geçirme eğilimi güçlüydü. Çeşitli bölünmlere yol açan bu yapı, Vafd içinde sürekli kopmalara elverişli bir ortam hazırlıyordu. Bunun ilk örneği daha 1922'de kurulan Liberal Anayasacı Parti'ydi. Ekonomik çıkarlarının yanı sıra Süveyş Kanalı'nın denetimini güvence altına almak isteyen Birleşik Krallık ise böyle bir antlaşmayı imzalayacak güçlü ve istikrarlı bir yönetimin oluşmasından yanaydı. Ama büyük ödünler koparmak için tarafları birbirine karşı kullanmaktan da kaçınmıyordu.
I. Fuad
I. Fuad asıl adı Ahmed Fuad Paşa (d. 26 Mart 1868 - ö. 28 Nisan 1936), İngiltere'den bağımsızlığını elde eden Mısır'ın ilk kralı (1922-1936). İngiltere'yle daha uygun koşullarda bir bağımsızlık antlaşması yapmaya ve aşırı milliyetçi Vafd Partisi'nin etkisini kırmaya çalışmıştır.
Mısır hıdivi İsmail Paşa'nın oğlu olan Ahmed Fuad, İtalya'da sürgünde bulunan babasının yanında yetişti. İtalya ve İsviçre'de öğrenim gördükten sonra1890'da ülkesine dönerek, yeğeni olan Hıdiv II. Abbas Hilmi Paşa'nın yaveri oldu. 1882'den beri İngiliz işgali altında bulunan Mısır, I. Dünya Savaşı'nda İngiltere'nin Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etmesinden sonra İngiliz protektorası olmuştu. 1914'te İngilizler Osmanlılardan yana bir tavır sergileyen Abbas Hilmi Paşa'yı devirerek yerine amcası (Ahmed Fuad'ın ağabeyi) Hüseyin Kâmil Paşa'yı Mısır Sultanı ilan ettiler. Hüseyin Kâmil'in 9 Ekim 1917'de ölümü üzerine kardeşi Ahmed Fuad, I. Fuad adıyla Mısır sultanı ilan edildi.
1919'da İngiltere, Mısır'a daha geniş özerklik tanıyacak bir antlaşma için görüşmeye oturma isteğini bildirdi. Mısırlıların çoğu bu gelişmeyi hoşnutlukla karşıladı; ama Mısır'ın istemlerini kimin dile getireceği ve İngilizlere sunacağı konusunda anlaşmazlık doğdu.Güçlü bir toplumsal tabanı olan sultan, devlet yönetiminde ağırlığını korumaya kararlıydı.Ama Vafd Partisi'nin önderi Saad Zaglul, partisini Mısır ulusunun temsilcisi olarak görüyor, İngilizlerle görüşmeleri ancak kandisinin yönetebileceğini düşünüyordu.
Fuad'ı ve Zaglul'u destekleyen karşıt kesimler arasındaki çekişme İngiliz-Mısır görüşmelerinin kesilmesine yol açtı. 1922'de İngiltere tek yanlı bir açıklamayla Mısır'ın bağımsızlığını ilan etti. Fuad kral ünvanını aldı. İngilizlerin tek yanlı kararından ve Mısır'ın içişleri üzerinde söz sahibi olmasından kaygı duyan Fuad hem İngilizler, hem de Mısırlılar tarafından kabul edilebilecek iki taraflı bir bağımsızlık antlaşması yapılması için çalıştıysa da başarılı olamadı.
I. Faruk
I. Faruk (Arapça: فاروق الاول; d. 11 Şubat 1920 - ö. 18 Mart 1965), 1936 - 1952 arasında Mısır kralı. Ünvanı; Mısır ve Sudan Kralı, Darfur ve Nübye hükümdarı.
16 yaşında babası I. Fuad'ın ölümü üzerine tahta çıktı. II. Dünya Savaşı sırasında Mısır'daki İngiliz askeri varlığına karşı tarafsız kalmaya çalıştı. Savaştan sonra kurulan İsrail'e karşı yapılan 1948 Arap-İsrail Savaşı'nda alınan ağır yenilgi ve İngiliz işgalinin kaldırılamaması, milliyetçiliğin güçlenmesine neden oldu. Bu başarısızlıkları Kral Faruk'un kötü ve yetersiz yönetimine bağlayan Cemal Abdülnasır liderliğindeki Hür Subaylar Hareketi 1952'de Faruk'u tahttan çekilmeye zorladı.
Yerine çocuk yaşlardaki oğlu II. Fuad geçtiyse de, bir yıla kalmadan Mısır'da Cumhuriyet ilan edildi. 1965 yılında Roma'da öldü.
Halk desteği zayıf olan Kral Fuad, Vafd ve İngiltere arasındaki çekişmeden yararlanarak konumunu sağlamlaştırmak istiyordu. Halkın gerçek temsilcisi durumunda olan Vafd Partisi bir yandan İngiliz egemenliğine son verecek bir bağımsızlığı, bir yandan da kralın yetkilerini kısıtlayacak bir anayasal yönetimi savunuyordu. Ama önderleri arasında İngilizlerle ya da kralla uzlaşarak iktidarı ele geçirme eğilimi güçlüydü. Çeşitli bölünmlere yol açan bu yapı, Vafd içinde sürekli kopmalara elverişli bir ortam hazırlıyordu. Bunun ilk örneği daha 1922'de kurulan Liberal Anayasacı Parti'ydi. Ekonomik çıkarlarının yanı sıra Süveyş Kanalı'nın denetimini güvence altına almak isteyen Birleşik Krallık ise böyle bir antlaşmayı imzalayacak güçlü ve istikrarlı bir yönetimin oluşmasından yanaydı. Ama büyük ödünler koparmak için tarafları birbirine karşı kullanmaktan da kaçınmıyordu.
I. Fuad
I. Fuad asıl adı Ahmed Fuad Paşa (d. 26 Mart 1868 - ö. 28 Nisan 1936), İngiltere'den bağımsızlığını elde eden Mısır'ın ilk kralı (1922-1936). İngiltere'yle daha uygun koşullarda bir bağımsızlık antlaşması yapmaya ve aşırı milliyetçi Vafd Partisi'nin etkisini kırmaya çalışmıştır.
Mısır hıdivi İsmail Paşa'nın oğlu olan Ahmed Fuad, İtalya'da sürgünde bulunan babasının yanında yetişti. İtalya ve İsviçre'de öğrenim gördükten sonra1890'da ülkesine dönerek, yeğeni olan Hıdiv II. Abbas Hilmi Paşa'nın yaveri oldu. 1882'den beri İngiliz işgali altında bulunan Mısır, I. Dünya Savaşı'nda İngiltere'nin Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etmesinden sonra İngiliz protektorası olmuştu. 1914'te İngilizler Osmanlılardan yana bir tavır sergileyen Abbas Hilmi Paşa'yı devirerek yerine amcası (Ahmed Fuad'ın ağabeyi) Hüseyin Kâmil Paşa'yı Mısır Sultanı ilan ettiler. Hüseyin Kâmil'in 9 Ekim 1917'de ölümü üzerine kardeşi Ahmed Fuad, I. Fuad adıyla Mısır sultanı ilan edildi.
1919'da İngiltere, Mısır'a daha geniş özerklik tanıyacak bir antlaşma için görüşmeye oturma isteğini bildirdi. Mısırlıların çoğu bu gelişmeyi hoşnutlukla karşıladı; ama Mısır'ın istemlerini kimin dile getireceği ve İngilizlere sunacağı konusunda anlaşmazlık doğdu.Güçlü bir toplumsal tabanı olan sultan, devlet yönetiminde ağırlığını korumaya kararlıydı.Ama Vafd Partisi'nin önderi Saad Zaglul, partisini Mısır ulusunun temsilcisi olarak görüyor, İngilizlerle görüşmeleri ancak kandisinin yönetebileceğini düşünüyordu.
Fuad'ı ve Zaglul'u destekleyen karşıt kesimler arasındaki çekişme İngiliz-Mısır görüşmelerinin kesilmesine yol açtı. 1922'de İngiltere tek yanlı bir açıklamayla Mısır'ın bağımsızlığını ilan etti. Fuad kral ünvanını aldı. İngilizlerin tek yanlı kararından ve Mısır'ın içişleri üzerinde söz sahibi olmasından kaygı duyan Fuad hem İngilizler, hem de Mısırlılar tarafından kabul edilebilecek iki taraflı bir bağımsızlık antlaşması yapılması için çalıştıysa da başarılı olamadı.
I. Faruk
I. Faruk (Arapça: فاروق الاول; d. 11 Şubat 1920 - ö. 18 Mart 1965), 1936 - 1952 arasında Mısır kralı. Ünvanı; Mısır ve Sudan Kralı, Darfur ve Nübye hükümdarı.
16 yaşında babası I. Fuad'ın ölümü üzerine tahta çıktı. II. Dünya Savaşı sırasında Mısır'daki İngiliz askeri varlığına karşı tarafsız kalmaya çalıştı. Savaştan sonra kurulan İsrail'e karşı yapılan 1948 Arap-İsrail Savaşı'nda alınan ağır yenilgi ve İngiliz işgalinin kaldırılamaması, milliyetçiliğin güçlenmesine neden oldu. Bu başarısızlıkları Kral Faruk'un kötü ve yetersiz yönetimine bağlayan Cemal Abdülnasır liderliğindeki Hür Subaylar Hareketi 1952'de Faruk'u tahttan çekilmeye zorladı.
Yerine çocuk yaşlardaki oğlu II. Fuad geçtiyse de, bir yıla kalmadan Mısır'da Cumhuriyet ilan edildi. 1965 yılında Roma'da öldü.
Yasal Uyarı : Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Gün Medya Grubuna aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan habere aktif link verilerek kullanılabilir. Ayrıntılar için lütfen tıklayınız.