Zeytin
Zeytin Ağacı yer edindiği tüm kutsal kitaplarda kutsallığın, bolluğun, adaletin, sağlığın, gururun, zaferin, refahın, bilgeliğin, aklın, arınmanın, yeniden doğuşun, insanlık için önemli erdem ve değer
Nuh Tufanı Efsanesi
Eski Ahit’te yer alan efsanelerden biri, Hazreti Nuh ve tufandan bahseder. Yarattığı ademoğlunun yeryüzüne kötülük tohumları saçtığını gören Tanrı, onu bir tufanla cezalandırmaya karar verir. Ve Hazreti Nuh’a bir gemi yapmasını, bu gemiye her temiz hayvandan erkek ve dişi yedişer, her temiz olmayan hayvandan erkek ve dişi ikişer ve kuşlardan da erkek ve dişi yedişer tane almasını söyler.
Ardından büyük tufan başlar, Hazreti Nuh ve gemisindeki canlılar hariç, yeryüzü üzerinde yaşayan her şey silinir. Tufan durulduğu zaman Hazreti Nuh, suların çekilip çekilmediğini anlamak için geminin penceresinden bir güvercin salar. Sular çekilmediği için güvercin gemiye döner. Hz. Nuh, yedi gün sonra güvercini tekrar salar. Güvercin bu sefer, ağzında yeni koparılmış zeytin yaprağıyla gelir. O zaman Nuh, suların yeryüzünden çekildiğini anlar. Ağzında zeytin yaprağı tutan güvercin, o günden bu güne, ümidin ve barışın simgesi olur. Tufanın yok edici gücüne karşı direnen zeytin ağacı ise ölümsüzlüğün sembolüdür.
Eski Ahit: “Refahın ve bolluğun sembolü zeytinyağı” Eski Ahit’e göre zeytinyağı, refahın ve bolluğun sembolüdür. Ve yalnız Eski Ahit değil, tüm kutsal kitaplarda zeytin ağacı ve zeytinyağı; kutsallığın, bolluğun, adaletin, sağlığın, gururun, zaferin, refahın, bilgeliğin, aklın, arınmanın ve yeniden doğuşun, kısaca insanlık için en önemli erdem ve değerlerin sembolüdür.
Ancak incir ve asma da, aynı gerekçeyle kral olmayı reddederler. Hâkimler Kitabı’ndaki öyküden, ağaçların kendilerine kral olarak kara çalıyı seçtiklerini ve kara çalının da krallığı kabul ettiğini öğreniriz.
Yunan ve Roma Mitolojileri
Yunan Mitolojisi’nde zeytin ağacı, her şeyden önce, bereket ve barışı temsil eden bir tanrıçanın armağanıdır. Efsaneye göre, Tanrı Zeus, Attika şehri için bir yarışma düzenler. Bu yarışmada şehre en değerli armağanı verecek olan, Attika’nın koruyucusu olacaktır. Yarışmaya deniz tanrısı Poseydon ile Zeus’un kızı tanrıça Athena katılır. Poseydon, denizden bir at çıkarır. Bu, çok ağır yükleri taşıyabilen ve savaşlarda yararlık gösterebilecek güçlü ve kuvvetli bir attır.
Sıra, Athena’ya gelince, tanrıça topraktan bir zeytin ağacı çıkarır ve yarışmayı kazanır. Böylece hem Attika’nın koruyucu tanrıçası olur, hem de daha sonra ise şehre adını verir. Mitolojiye göre tanrıça Athena, zeytin ağacını barışı ve medeniyeti simgelediği için armağan etmiştir Atinalılar'a. Bu seçim "at" yerine zeytin ağacını seçmek değildir sadece... Halk bu seçimiyle aynı zamanda göçebelik yerine yerleşikliği, savaş ve talan yerine barış ve uygarlığı seçmiştir. Aklı, bilimi ve sanatı temsil eden tinsel parlaklığın tanrıçası Athena'nın en belirgin simgesi kendi yarattığı ağaç olan zeytinin dalıdır.
Zeytin efsaneleri anlatmakla bitmez. Başka bir efsaneye göre ise savaşçılar tarafından korunan bu ağaç, M.Ö.480'deki Pers işgalinde Akropolis'le birlikte yakılır. İşgalden sonra Akropolis yıkıntıları arasında kalan zeytin ağacı filizlenir, yeniden canlanır ve sürgünleri tüm Yunanistan'a ekilir. Bu nedenle olmalı bütün zeytin ağaçlarının, Athena'nın yarattığı bu ilk zeytin ağacından çoğaldığı söylenir.
Antik Yunanlılar'a göre, kutsal bir aileden gelmiş olmanın en önemli işareti bir zeytin ağacının altında doğmuş olmaktır. Bunun dışında M.Ö. 8’inci yüzyılda yaşadığı sanılan Homeros’un kaleme aldığı destanlar, zeytin ağacı ve zeytinyağına ilişkin zengin tasvirler ve benzetmelerle süslüdür.
KUR'AN'DA ZEYTİN
O(Allah) ki, Gök’ten su indirdi. Onunla, her şeyin bitkisini bitirdik ve ondan bir yeşillik çıkardık. Biz ondan kümelenmiş taneler; hurma ağacının tomurcuğundan sarkmış salkımlar, birbirine benzeyen-benzemeyen üzümler, zeytinler ve nardan bahçeler çıkarıyoruz. O olgunlaşıp ürünlerini verdiği zaman, ona bakın!
Yeşil zeytin salamurası
Yeşil zeytin salamurasının saklanmasını, yapımında kullanılan tuzlu suyla salamuranın ihtimarı sırasında oluşan süt asidi sağlar. Yeşil zeytin salamurası,iyi yapıldığı takdirde lezzetli ve değerli bir besindir. Yurdumuzda yetiştirilen zeytinlerin çoğu, salamura için elverişlidir.
Yeşil zeytinin toplanması, taşınması ve ayırılması: Zeytinler normal büyüklüklerini alıp da renkleri koyu yeşilden açık yeşile dönünce, toplanma çağları gelmiş demektir. Olgun zeytinleri zedelememek için, sırıkla düşürmeyip elle toplamak gerekir. Taşıma sırasında da zeytinleri koruyabilmek için, çuvalla kaplanmış küfe veya selelere yerleştirmek gerekir. Zeytinler iriliklerine göreayırılırsa, salamura işlemi daha düzenli olur. Bu ayırım sırasında, zeytinlerin kurtlu, hastalıklı ve çürümüş taneleri ıskartaya atılır.
Salamurası yapılmak üzere ayırılmış olan zeytinlerin, önce acılığını gidermek gerekir. Bu işlem, aşağıdaki usullerle yapılır:
Kırarak veya çizerek suda tatlandırma
Yeşil zeytinler taşla kırılır veya jiletle üç dört yerinden ve uzunlamasına, çekirdeğe kadar çizildikten sonra, kireci aztemiz suya konur. Günde 3-4 defa suyunu değiştirmek suretiyle, yeşil zeytinlerin acılığı 25-30 günde giderilir. Bu süre içinde, zeytinlerin havaylatemas edip kararmamaları için üzerlerine temiz bir bez parçası serilir. Tatlandırılmış zeytinler, sirke ve zeytinyağı içinde saklanır.
Su içinde tatlandırma
Taneler doğrudan doğruya suyun içine konur. Zeytinlerin suyu günde 3-4 defa değiştirilerek, 2-3 ayda tatlanmaları sağlanır.
Sudkostikle tatlandırma
Zeytinleri en çabuk tatlandırma usulüdür. Sudkostikle tatlandırma, halk dilinde sabuncu sodası denilen sudkostiğin sudaki eriyiği kullanılır. Eriyikteki sudkostiğin suya oranı, zeytinin cinsine göre % 1,5 - % 3 olmalıdır. Sudkostik eriyiği tahta fıçılarda, emaye kaplarda veya içi sırlanmış küplerde hazırlanır. Kabın içine önce sudkostik konur, üzerine de gereği kadar su dökülür ve karıştırılır. Hazırlanan eriyik, fıçılara yerleştirilmiş zeytinlerin üzerine, zeytinleri örtünceye kadar dökülür. (Fıçılar musluklu olursa, yıkama işlemi kolaylaşır.) Sudkostik eriyiğindeki zeytinler. 2 saat sonra kontrola başlanır. Kontrol için kabın ortasından iki-üç tane alınır ve bunlar bir jiletle çekirdeklerine kadar kesilerek, ortalarından birer dilim çıkarılır. Zeytinlerin kesik yerlerine fenolftalein eriyiğinden birkaç damla damlatılınca, kostiğin tesir ettiği yerlerin hemen kırmızı pembe bir renk aldığı görülür. Fenolftalein eriyiği yoksa, kesik yerler 1-2 dakika açık havada bırakılır; sudkostik tesirini göstermişse, bu yerler koyu kahverengi olur. Fıçıdaki eriyik, 5-10 dakika içinde 5-6 defa boşaltılıp doldurularak değiştirilir. Sonunda, fıçı suyla doldurulur. 1 saat geçince bu su da değiştirilir. Bundan sonra, sabah, öğle ve aksam olmak üzere günde üç defa suyu değiştirilmek suretiyle zeytinler yıkanır 2-3 gün sonra zeytinleri kayganlıktan gidecek ve hafif acılıkları kalacak kadar yıkanmalıdır. Yıkanan zeytinler % 10 — % 12'lik salamuraya konur. (Salamura hazırlanırken, tuz, kaynar suda eritilmeli ve salamura, soğuduktan sonra süzülmelidir.) Zeytinler, salamuraya, ağzı iyice ka-patılabilen kaplarda konur ve üzerleri bir çuval parçasıyla örtülür. Salamuradaki zeytinler, 20-30 derece sıcaklıktaki bir yerde ihtimara bırakılır. İhtimar süresince salamuranın tuzu kontrol edilir ve tuz miktarı % 8'den aşağı düşürülmez. Zeytinlerin ihtimarı 1-1,5 ay sürer ve bu süre bitince, zeytinler yenilebilecek hâle gelir. Yenilecek zeytinler limon ve zeytinyağıyla terbiye edilirse çok daha lezzetli olurlar.
Eski Ahit’te yer alan efsanelerden biri, Hazreti Nuh ve tufandan bahseder. Yarattığı ademoğlunun yeryüzüne kötülük tohumları saçtığını gören Tanrı, onu bir tufanla cezalandırmaya karar verir. Ve Hazreti Nuh’a bir gemi yapmasını, bu gemiye her temiz hayvandan erkek ve dişi yedişer, her temiz olmayan hayvandan erkek ve dişi ikişer ve kuşlardan da erkek ve dişi yedişer tane almasını söyler.
Ardından büyük tufan başlar, Hazreti Nuh ve gemisindeki canlılar hariç, yeryüzü üzerinde yaşayan her şey silinir. Tufan durulduğu zaman Hazreti Nuh, suların çekilip çekilmediğini anlamak için geminin penceresinden bir güvercin salar. Sular çekilmediği için güvercin gemiye döner. Hz. Nuh, yedi gün sonra güvercini tekrar salar. Güvercin bu sefer, ağzında yeni koparılmış zeytin yaprağıyla gelir. O zaman Nuh, suların yeryüzünden çekildiğini anlar. Ağzında zeytin yaprağı tutan güvercin, o günden bu güne, ümidin ve barışın simgesi olur. Tufanın yok edici gücüne karşı direnen zeytin ağacı ise ölümsüzlüğün sembolüdür.
Eski Ahit: “Refahın ve bolluğun sembolü zeytinyağı” Eski Ahit’e göre zeytinyağı, refahın ve bolluğun sembolüdür. Ve yalnız Eski Ahit değil, tüm kutsal kitaplarda zeytin ağacı ve zeytinyağı; kutsallığın, bolluğun, adaletin, sağlığın, gururun, zaferin, refahın, bilgeliğin, aklın, arınmanın ve yeniden doğuşun, kısaca insanlık için en önemli erdem ve değerlerin sembolüdür.
Ancak incir ve asma da, aynı gerekçeyle kral olmayı reddederler. Hâkimler Kitabı’ndaki öyküden, ağaçların kendilerine kral olarak kara çalıyı seçtiklerini ve kara çalının da krallığı kabul ettiğini öğreniriz.
Yunan ve Roma Mitolojileri
Yunan Mitolojisi’nde zeytin ağacı, her şeyden önce, bereket ve barışı temsil eden bir tanrıçanın armağanıdır. Efsaneye göre, Tanrı Zeus, Attika şehri için bir yarışma düzenler. Bu yarışmada şehre en değerli armağanı verecek olan, Attika’nın koruyucusu olacaktır. Yarışmaya deniz tanrısı Poseydon ile Zeus’un kızı tanrıça Athena katılır. Poseydon, denizden bir at çıkarır. Bu, çok ağır yükleri taşıyabilen ve savaşlarda yararlık gösterebilecek güçlü ve kuvvetli bir attır.
Sıra, Athena’ya gelince, tanrıça topraktan bir zeytin ağacı çıkarır ve yarışmayı kazanır. Böylece hem Attika’nın koruyucu tanrıçası olur, hem de daha sonra ise şehre adını verir. Mitolojiye göre tanrıça Athena, zeytin ağacını barışı ve medeniyeti simgelediği için armağan etmiştir Atinalılar'a. Bu seçim "at" yerine zeytin ağacını seçmek değildir sadece... Halk bu seçimiyle aynı zamanda göçebelik yerine yerleşikliği, savaş ve talan yerine barış ve uygarlığı seçmiştir. Aklı, bilimi ve sanatı temsil eden tinsel parlaklığın tanrıçası Athena'nın en belirgin simgesi kendi yarattığı ağaç olan zeytinin dalıdır.
Zeytin efsaneleri anlatmakla bitmez. Başka bir efsaneye göre ise savaşçılar tarafından korunan bu ağaç, M.Ö.480'deki Pers işgalinde Akropolis'le birlikte yakılır. İşgalden sonra Akropolis yıkıntıları arasında kalan zeytin ağacı filizlenir, yeniden canlanır ve sürgünleri tüm Yunanistan'a ekilir. Bu nedenle olmalı bütün zeytin ağaçlarının, Athena'nın yarattığı bu ilk zeytin ağacından çoğaldığı söylenir.
Antik Yunanlılar'a göre, kutsal bir aileden gelmiş olmanın en önemli işareti bir zeytin ağacının altında doğmuş olmaktır. Bunun dışında M.Ö. 8’inci yüzyılda yaşadığı sanılan Homeros’un kaleme aldığı destanlar, zeytin ağacı ve zeytinyağına ilişkin zengin tasvirler ve benzetmelerle süslüdür.
KUR'AN'DA ZEYTİN
O(Allah) ki, Gök’ten su indirdi. Onunla, her şeyin bitkisini bitirdik ve ondan bir yeşillik çıkardık. Biz ondan kümelenmiş taneler; hurma ağacının tomurcuğundan sarkmış salkımlar, birbirine benzeyen-benzemeyen üzümler, zeytinler ve nardan bahçeler çıkarıyoruz. O olgunlaşıp ürünlerini verdiği zaman, ona bakın!
Yeşil zeytin salamurası
Yeşil zeytin salamurasının saklanmasını, yapımında kullanılan tuzlu suyla salamuranın ihtimarı sırasında oluşan süt asidi sağlar. Yeşil zeytin salamurası,iyi yapıldığı takdirde lezzetli ve değerli bir besindir. Yurdumuzda yetiştirilen zeytinlerin çoğu, salamura için elverişlidir.Yeşil zeytinin toplanması, taşınması ve ayırılması: Zeytinler normal büyüklüklerini alıp da renkleri koyu yeşilden açık yeşile dönünce, toplanma çağları gelmiş demektir. Olgun zeytinleri zedelememek için, sırıkla düşürmeyip elle toplamak gerekir. Taşıma sırasında da zeytinleri koruyabilmek için, çuvalla kaplanmış küfe veya selelere yerleştirmek gerekir. Zeytinler iriliklerine göreayırılırsa, salamura işlemi daha düzenli olur. Bu ayırım sırasında, zeytinlerin kurtlu, hastalıklı ve çürümüş taneleri ıskartaya atılır.
Salamurası yapılmak üzere ayırılmış olan zeytinlerin, önce acılığını gidermek gerekir. Bu işlem, aşağıdaki usullerle yapılır:
Kırarak veya çizerek suda tatlandırma
Yeşil zeytinler taşla kırılır veya jiletle üç dört yerinden ve uzunlamasına, çekirdeğe kadar çizildikten sonra, kireci aztemiz suya konur. Günde 3-4 defa suyunu değiştirmek suretiyle, yeşil zeytinlerin acılığı 25-30 günde giderilir. Bu süre içinde, zeytinlerin havaylatemas edip kararmamaları için üzerlerine temiz bir bez parçası serilir. Tatlandırılmış zeytinler, sirke ve zeytinyağı içinde saklanır.
Su içinde tatlandırma
Taneler doğrudan doğruya suyun içine konur. Zeytinlerin suyu günde 3-4 defa değiştirilerek, 2-3 ayda tatlanmaları sağlanır.
Sudkostikle tatlandırma
Zeytinleri en çabuk tatlandırma usulüdür. Sudkostikle tatlandırma, halk dilinde sabuncu sodası denilen sudkostiğin sudaki eriyiği kullanılır. Eriyikteki sudkostiğin suya oranı, zeytinin cinsine göre % 1,5 - % 3 olmalıdır. Sudkostik eriyiği tahta fıçılarda, emaye kaplarda veya içi sırlanmış küplerde hazırlanır. Kabın içine önce sudkostik konur, üzerine de gereği kadar su dökülür ve karıştırılır. Hazırlanan eriyik, fıçılara yerleştirilmiş zeytinlerin üzerine, zeytinleri örtünceye kadar dökülür. (Fıçılar musluklu olursa, yıkama işlemi kolaylaşır.) Sudkostik eriyiğindeki zeytinler. 2 saat sonra kontrola başlanır. Kontrol için kabın ortasından iki-üç tane alınır ve bunlar bir jiletle çekirdeklerine kadar kesilerek, ortalarından birer dilim çıkarılır. Zeytinlerin kesik yerlerine fenolftalein eriyiğinden birkaç damla damlatılınca, kostiğin tesir ettiği yerlerin hemen kırmızı pembe bir renk aldığı görülür. Fenolftalein eriyiği yoksa, kesik yerler 1-2 dakika açık havada bırakılır; sudkostik tesirini göstermişse, bu yerler koyu kahverengi olur. Fıçıdaki eriyik, 5-10 dakika içinde 5-6 defa boşaltılıp doldurularak değiştirilir. Sonunda, fıçı suyla doldurulur. 1 saat geçince bu su da değiştirilir. Bundan sonra, sabah, öğle ve aksam olmak üzere günde üç defa suyu değiştirilmek suretiyle zeytinler yıkanır 2-3 gün sonra zeytinleri kayganlıktan gidecek ve hafif acılıkları kalacak kadar yıkanmalıdır. Yıkanan zeytinler % 10 — % 12'lik salamuraya konur. (Salamura hazırlanırken, tuz, kaynar suda eritilmeli ve salamura, soğuduktan sonra süzülmelidir.) Zeytinler, salamuraya, ağzı iyice ka-patılabilen kaplarda konur ve üzerleri bir çuval parçasıyla örtülür. Salamuradaki zeytinler, 20-30 derece sıcaklıktaki bir yerde ihtimara bırakılır. İhtimar süresince salamuranın tuzu kontrol edilir ve tuz miktarı % 8'den aşağı düşürülmez. Zeytinlerin ihtimarı 1-1,5 ay sürer ve bu süre bitince, zeytinler yenilebilecek hâle gelir. Yenilecek zeytinler limon ve zeytinyağıyla terbiye edilirse çok daha lezzetli olurlar.
Yasal Uyarı : Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Gün Medya Grubuna aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan habere aktif link verilerek kullanılabilir. Ayrıntılar için lütfen tıklayınız.
