Teodora
Teodora (981, Konstantinopolis (Bugün İstanbul, Türkiye) 31 Ağustos 1056, Konstantinopolis), Bizans imparatoriçesi (1042; 1055-1056). 1042'de kız kardeşi Zoe ile birlikte, 1055-56 arasında da tek başı
Hayatı
Theodora (Teodora ya da Teo), İmparator Justinian'nın eşidir. Soylu olmadığı halde İmparatoriçe olan, aşk ve cinselliğin sembolü olmuş birisidir.
Theodora annesi pagan rahibesi babası donanmada subaydır. Theodora 13 yaşında babasını kaybetmiştir. Babasını kaybettikten sonra annesi hipodromda çalışan birisiyle zorunlu olarak evlenmiştir.
Makedonyalılar Hanedanı'nın son temsilcisi olan Teodora, İmparator VIII. Konstantin'in üçüncü kızıydı. 1028'de geride erkek varis kalmadığı için tahtın gerçek hakimi olan ablası Zoe sayesinde bir "porfirogenneta" ("mor odada doğan" anlamına gelip tahtın meşru varislerine işaret eder) olarak sarayda imparatoriçe muamelesi gördü. Tahtın varisi olarak görülen Romanos Argiros'un evlenme teklifini kabul etmeyince, Romanos Teodora'nın kız kardeşi Zoe ile evlendi (1028).
Dini yönü
Annesinin inançlarına göre kendisi erkekleri tanrıçanın huzuruna çıkartmak için erkeklere orgazm yaptıran bir görevlidir. Görevi karşılığında tanrıçanın huzuruna çıkan erkekler annesinin ayaklarını öpmekle iyiliğin karşılığını öderler. Theodora annesinin inançlarına bağlı birisiydi.
Bizansta olan geleneklere göre gelen ziyaretçiler İmparator ve İmparatoriçenin ayaklarını öperler. Theodora da kendini Tanrıça olarak görmektedir.
Bizans yasalarına göre Teodora’nın geldiği sınıftan bir kadın ile bir asilin evlenmesi yasak. Ama görüyoruz ki bu pek sorun olmamış. Erkekler de kaçınmamışlar, eğlence dünyasından kadınlarla evlenmekten. Hatta yasaları ona göre yeniden düzenlemişler. Günümüzde çoğu coğrafyada bekâret gibi bir sorun yaşanırken o çağda böyle bir durum asil sınıfı içinde sorun değil
Teodora monofizitleri koruyucu yasalar çıkartmış,onlara ait kiliseler oluşturmuş ve monofizit inanca sahip bir rahibi patrik olarak atanması için İmparator Justinian'a baskı yapmış ve başarmıştır. Ancak Papa'nın enterdi tehditleri üzerine patrik görevinden alınmıştır.
Teodora neredeyse “fahişe” olarak nitelendirilmiştir bugüne dek. Ama bu imaj doğru değil. Döneme tanıklık eden Prokopius’un “Gizli Tarih” adlı eserinde yazılanlar nedeniyle Teodora böyle tanınmıştır. Ancak benim itirazım şahsi ya da duygusal bir itiraz değil. Çoğu tarihçi de mutabıktır ki Prokopius’un kitabında gerçeğe aykırı pek çok bilgi vardır. Bunlardan biri de Teodora’nın cinsel yaşamına ilişkin yazdıklarıdır. Onun seks hayatıyla ilgili bölüm 550’de yazılmıştır. Oysa Teodora 519’da tam böyle olmasa da “rahat bir yaşam” sürüyordu. Ama büyük bir görev yapmıştır Prokopius, Bizans’ın 50 yılını yazmıştır. Tarihçiler bu yazılanlardan doğruları ayıklamış ama sonuçta döneminde yazılı tek kitap olduğundan çok önemlidir.
Yönetimdeki rolü
Theodora, eşi ve Bizans İmparatorluğu'nun imparatoru olan Iustinianos'a devlet işlerinde destek çıkmış, bazan da onu kendi yönüne çekerek etkilemeyi başarmıştır. Theodora'nın bu özelliğine en iyi örnek Nika İsyanı'dır. Bu isyan sonucunda Iustinianos sarayının arkasından kaçmaya çalışırken Theodora onu durdurmuş kendilerine yakışan en güzel kefenin mor renkte olduğunu yani imparatorluğun renginde olduğunu söyleyerek Iustinianos'u yaptığı hatadan geri döndürmüştür. Daha sonra Iustinianos asileri Hippodrom'a kapatıp katlettirmiştir.
Ancak dönemin yazarları Theodora'nın bu yönetimdeki etkisini olumsuz yönde açıklamıştır. Prokopios Theodora'nın onun huzuruna çıkacakları saatlerce beklettiğini ve zindanları kendisine muhalif insanlarla dolu olduğunu belirtir.
Teodora bu olaydan sonra köşesine çekildiyse de birbirlerinden nefret eden kız kardeşler arasındaki çatışma kısa sürede su yüzüne çıkacaktı. Teodora, önce Zoe ve kocası III. Romanos Argiros (hükümdarlığı 1028-1034) ile anlaşmazlığa düştü. Sonra da kız kardeşinin ikinci kocası IV. Mikhail Paflagonyalı'ya (hükümdarlığı 1034-1041) karşı yapılan bir suikast girişimine karıştığı için Konstantinopolis'teki Petrion Manastırı'na kapatılarak rahibe olmaya zorlandı. Aynı yıl yeni imparator V. Mikhail'in (hükümdarlığı 1041-1042) tahttan indirilmesi amacıyla başlatılan bir isyan sırasında manastırdan çıkarılarak Zoe ile eşit haklara sahip imparatoriçe ilan edildi (21 Nisan-12 Haziran 1042), fakat Zoe'nin IX. Konstantin Monomakos'la (hükümdarlğı 1042-1055) evlenmesi üzerine tahttan çekildi.
1055'te IX. Konstantin'in ölümü üzerine, 70 yaşında olmasına karşın, bazı çevrelerin Nikeforos Bryennios'u tahta geçirme girişimine başarıyla karşı koyarak imparatoriçe oldu. Yönetimi sırasında soyluları denetimi altına aldı ve yolsuzlukları engellemeyi başardı. Teodora'nın kilise toplantılarına bir erkek edasıyla katılması Patrik I. Mikhail Kerularios'un tepkisini çekmişti. Hiç evlenmeyen Teodora'nın 31 Ağustos 1056'da ölmesiyle Makedonyalılar Hanedanı son buldu.
Theodora (Teodora ya da Teo), İmparator Justinian'nın eşidir. Soylu olmadığı halde İmparatoriçe olan, aşk ve cinselliğin sembolü olmuş birisidir.
Theodora annesi pagan rahibesi babası donanmada subaydır. Theodora 13 yaşında babasını kaybetmiştir. Babasını kaybettikten sonra annesi hipodromda çalışan birisiyle zorunlu olarak evlenmiştir.
Makedonyalılar Hanedanı'nın son temsilcisi olan Teodora, İmparator VIII. Konstantin'in üçüncü kızıydı. 1028'de geride erkek varis kalmadığı için tahtın gerçek hakimi olan ablası Zoe sayesinde bir "porfirogenneta" ("mor odada doğan" anlamına gelip tahtın meşru varislerine işaret eder) olarak sarayda imparatoriçe muamelesi gördü. Tahtın varisi olarak görülen Romanos Argiros'un evlenme teklifini kabul etmeyince, Romanos Teodora'nın kız kardeşi Zoe ile evlendi (1028).
Dini yönü
Annesinin inançlarına göre kendisi erkekleri tanrıçanın huzuruna çıkartmak için erkeklere orgazm yaptıran bir görevlidir. Görevi karşılığında tanrıçanın huzuruna çıkan erkekler annesinin ayaklarını öpmekle iyiliğin karşılığını öderler. Theodora annesinin inançlarına bağlı birisiydi.
Bizansta olan geleneklere göre gelen ziyaretçiler İmparator ve İmparatoriçenin ayaklarını öperler. Theodora da kendini Tanrıça olarak görmektedir.
Bizans yasalarına göre Teodora’nın geldiği sınıftan bir kadın ile bir asilin evlenmesi yasak. Ama görüyoruz ki bu pek sorun olmamış. Erkekler de kaçınmamışlar, eğlence dünyasından kadınlarla evlenmekten. Hatta yasaları ona göre yeniden düzenlemişler. Günümüzde çoğu coğrafyada bekâret gibi bir sorun yaşanırken o çağda böyle bir durum asil sınıfı içinde sorun değil
Teodora monofizitleri koruyucu yasalar çıkartmış,onlara ait kiliseler oluşturmuş ve monofizit inanca sahip bir rahibi patrik olarak atanması için İmparator Justinian'a baskı yapmış ve başarmıştır. Ancak Papa'nın enterdi tehditleri üzerine patrik görevinden alınmıştır.
Teodora neredeyse “fahişe” olarak nitelendirilmiştir bugüne dek. Ama bu imaj doğru değil. Döneme tanıklık eden Prokopius’un “Gizli Tarih” adlı eserinde yazılanlar nedeniyle Teodora böyle tanınmıştır. Ancak benim itirazım şahsi ya da duygusal bir itiraz değil. Çoğu tarihçi de mutabıktır ki Prokopius’un kitabında gerçeğe aykırı pek çok bilgi vardır. Bunlardan biri de Teodora’nın cinsel yaşamına ilişkin yazdıklarıdır. Onun seks hayatıyla ilgili bölüm 550’de yazılmıştır. Oysa Teodora 519’da tam böyle olmasa da “rahat bir yaşam” sürüyordu. Ama büyük bir görev yapmıştır Prokopius, Bizans’ın 50 yılını yazmıştır. Tarihçiler bu yazılanlardan doğruları ayıklamış ama sonuçta döneminde yazılı tek kitap olduğundan çok önemlidir.
Yönetimdeki rolü
Theodora, eşi ve Bizans İmparatorluğu'nun imparatoru olan Iustinianos'a devlet işlerinde destek çıkmış, bazan da onu kendi yönüne çekerek etkilemeyi başarmıştır. Theodora'nın bu özelliğine en iyi örnek Nika İsyanı'dır. Bu isyan sonucunda Iustinianos sarayının arkasından kaçmaya çalışırken Theodora onu durdurmuş kendilerine yakışan en güzel kefenin mor renkte olduğunu yani imparatorluğun renginde olduğunu söyleyerek Iustinianos'u yaptığı hatadan geri döndürmüştür. Daha sonra Iustinianos asileri Hippodrom'a kapatıp katlettirmiştir.
Ancak dönemin yazarları Theodora'nın bu yönetimdeki etkisini olumsuz yönde açıklamıştır. Prokopios Theodora'nın onun huzuruna çıkacakları saatlerce beklettiğini ve zindanları kendisine muhalif insanlarla dolu olduğunu belirtir.
Teodora bu olaydan sonra köşesine çekildiyse de birbirlerinden nefret eden kız kardeşler arasındaki çatışma kısa sürede su yüzüne çıkacaktı. Teodora, önce Zoe ve kocası III. Romanos Argiros (hükümdarlığı 1028-1034) ile anlaşmazlığa düştü. Sonra da kız kardeşinin ikinci kocası IV. Mikhail Paflagonyalı'ya (hükümdarlığı 1034-1041) karşı yapılan bir suikast girişimine karıştığı için Konstantinopolis'teki Petrion Manastırı'na kapatılarak rahibe olmaya zorlandı. Aynı yıl yeni imparator V. Mikhail'in (hükümdarlığı 1041-1042) tahttan indirilmesi amacıyla başlatılan bir isyan sırasında manastırdan çıkarılarak Zoe ile eşit haklara sahip imparatoriçe ilan edildi (21 Nisan-12 Haziran 1042), fakat Zoe'nin IX. Konstantin Monomakos'la (hükümdarlğı 1042-1055) evlenmesi üzerine tahttan çekildi.
1055'te IX. Konstantin'in ölümü üzerine, 70 yaşında olmasına karşın, bazı çevrelerin Nikeforos Bryennios'u tahta geçirme girişimine başarıyla karşı koyarak imparatoriçe oldu. Yönetimi sırasında soyluları denetimi altına aldı ve yolsuzlukları engellemeyi başardı. Teodora'nın kilise toplantılarına bir erkek edasıyla katılması Patrik I. Mikhail Kerularios'un tepkisini çekmişti. Hiç evlenmeyen Teodora'nın 31 Ağustos 1056'da ölmesiyle Makedonyalılar Hanedanı son buldu.
Yasal Uyarı : Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Gün Medya Grubuna aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan habere aktif link verilerek kullanılabilir. Ayrıntılar için lütfen tıklayınız.
