Ülkemin ve milletimin başı sağ olsun, umarım bir daha aynı acıları yaşamayız. Ancak, bu güzel ülkemizin maalesef deprem kuşağında olduğunu da unutmamalıyız. Yani, deprem ülkemiz açısından yadsınamayacak bir gerçek, onunla yaşamaya alışmamız lazım. Yalnız, gerekli önlemleri almamız şartıyla.

Söz konusu deprem nedeniyle başlatılan Yardım Kampanyalarına, vatandaşlarımızın yoğun katılımı ve ilgisi devam ediyor. Yapılan yardımlar 60 Milyon TL civarında. Bu rakamın daha da artacağı öngörülüyor. Milletimizin bu gibi zor durumlarda tarihten gelen iş birliği ve dayanışma gücü takdire şayan, gurur verici.

Depremin ardından bize en çok sorulan soru, deprem nedeniyle yapılan bağış ve yardımların gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider yazılıp yazılamayacağı ile ilgili. Ciddi tutarlarda bağışta bulunanlar, varsa böyle bir imkân, bundan yararlanmak istiyorlar.

Bağış ve Yardımlar Doğrudan Gider Yazılamıyor, Beyanname Üzerinde Gösterilerek Beyan Edilen Gelir veya Kazançtan İndirilebiliyor!

Bağış̧ ve yardımlar, ticari kazancın elde edilmesi veya idame ettirilmesi için yapılan bir harcama niteliğinde olmadığından, gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde doğrudan gider olarak dikkate alınamıyor. Ancak, belirli şartlar altında yapılan bağış ve yardımların şirketlerin kurum kazancından, gelir vergisi mükelleflerinin de beyan ettikleri safi gelirden indirim konusu yapılması mümkün bulunuyor.

Gider ve İndirim Arasındaki Fark Tam Olarak Ne?

Bağış ve yardımların doğrudan gider yazılması ile beyanname üzerinden indirilmesi aynı şeyler değil. Çünkü, bağış ve yardımların indirim konusu yapılabilmesi için ön şart, şirketlerde kurum kazancının, gelir vergisi mükelleflerinde ise beyan ettikleri bir gelirin bulunmasıdır. Kurum kazancının veya beyan edilen bir gelirin bulunmaması durumunda ya da indirilemeyen kısım bulunduğu takdirde, yapılacak bağış ve yardımlar sonraki yıla nakledilemiyor. Doğrudan gider yazmada ise, bağış ve yardım tutarı kazanç veya safi gelir beyanının bulunup bulunmadığına bakılmıyor, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde direkt gider olarak dikkate alınıyor. Yani, bağış ve yardımın doğrudan gider yazılması ile beyanname üzerinden indirilmesi aynı şeyler değil.

Uygulamada ise, genel olarak bağış ve yardım tutarı gider olarak muhasebeleştiriliyor, yıl sonunda ise Kanunen Kabul Edilmeyen Gider kabul edilerek kurum kazancına eklenerek ve daha sonra beyanname üzerinde diğer şartların da oluşması durumunda indirim konusu yapılıyor.

Bağış ve Yardımların İndirimine İlişkin Düzenleme Hangi Kanunda Yer Alıyor?

Bağış ve yardımların beyan edilen gelir ve kazançtan beyanname üzerinde indirilmesine ilişkin düzenlemeler, GVK’nın 89 ve KVK’nın 10. maddelerinde yer alıyor. İlgili hükümlerin incelenmesinden de fark edileceği üzere, bağış ve yardımların beyan edilen gelirden veya kurum kazancından indirimi, bazı bağış ve yardımlar için gelirin belli bir oranıyla sınırlanmışken, bazı bağış ve yardımlar için oransal bir sınır söz konusu değil.

Deprem için bağış ve yardım, farklı kurumlara yapılabiliyor.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’na (AFAD) Yapılan Bağış ve Yardımlar

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı'na bağlı. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) sayılı Cetvelde Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri arasında yer alıyor. Yani, AFAD, genel bütçe kapsamındaki bir kamu idaresi.

Deprem nedeniyle AFAD’a makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının, o yıla ait safi gelirin veya kurum kazancının % 5’ine kadar olan kısmı, gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmek şartıyla şirketlerin kurum kazancından; gelir vergisi mükelleflerinin ise beyan ettikleri gelirden indirilebiliyor. Gıda, giyecek, çadır, battaniye gibi aynî bağış ve yardımların, işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanması halinde, işletmeden çekilip bağışlanan değerler için fatura düzenlenmesi; düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin AFAD tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olması yeterli. Bu aynî değerlerin, dışarıdan alınarak AFAD’a bağışlanması durumunda ise, AFAD tarafından teslim alınacak değerler için teslime ilişkin bir belge düzenlenmiş olması yeterli, düzenlenen belgede bağışlanan kıymetin değerinin, cinsinin ve miktarının tereddüde yer vermeyecek şekilde belirtilmiş olması gerekiyor. Ayrıca, bağışlanan değerlere ilişkin olarak düzenlenmiş olan faturaların arka yüzünde AFAD yetkililerinin imzasının bulunması gerekiyor.  

Nakdî bağışların ise, AFAD tarafından verilecek makbuzla veya AFAD tarafından bu amaçla açtırılan hesaplara yatırıldığına ilişkin banka dekontuyla belgelendirilmesi mümkün.

Deprem Nedeniyle Kızılay'a Yapılan Bağışlar

Elazığ ve Malatya’da meydana gelen deprem nedeniyle Türkiye Kızılay Derneği'ne yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı, gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmek şartıyla gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirim konusu yapılabiliyor. Bunun makbuz veya banka dekontuyla belgelendirilmesi şart (GVK Mad. 89/11, KVK Mad. 10/f).  Ayni bağış ve yardımların ise kurum kazancının ve gelir vergisi matrahının yüzde 5'ine kadar olan kısmı indirim konusu yapılabiliyor. 

7269 Sayılı Kanun Kapsamında Yardım Komitelerine Yapılan Bağış ve Yardımlar

7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun'un 45. maddesine göre, depremden zarar görenlere yardımda bulunmak üzere oluşturulan illerde ve ilçelerde vali ve kaymakamlarca oluşturulacak kurtarma ve yardım komitelerine makbuz mukabilinde yapılacak nakdi ve ayni bağışların tamamı beyanname ile bildirilecek safi gelir veya kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabiliyor.

Dernek ve Vakıflara Deprem Nedeniyle Yapılan Bağış ve Yardımlar

Deprem nedeniyle vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan derneklere yapılan bağış ve yardımlar, beyan edilen gelirin veya kurum kazancının % 5'i ile sınırlı olarak gelir veya kurumlar vergisi matrahından indirilebiliyor.

Cumhurbaşkanınca Deprem Nedeniyle Başlatılan Yardım Kampanyalarına Yapılan Bağış ve Yardımlar

Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz (dekont) karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağış ve yardımların tamamı, gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilebiliyor (KVK. Mad. 10/e, GVK Mad. 89/10). Ancak, şu an için Elazığ ve Malatya’da meydana gelen deprem nedeniyle Cumhurbaşkanı’nca başlatılan herhangi bir resmi yardım kampanyası söz konusu değil. Aslında yardım kampanyasının Cumhurbaşkanı tarafından nasıl başlatılacağı da tam olarak belli değil. Bu yetki Cumhurbaşkanı’ndan önce Bakanlar Kurulu tarafından kullanılıyordu. Önceki uygulamalara baktığımızda, Bakanlar Kurulu, mutlak suretle bir Kararname çıkararak afetzedelere yardım kampanyası düzenliyordu.

Bize göre, yardım kampanyası için bir Cumhurbaşkanı Kararı çıkarılması ya da bu konuda bir Genelge çıkarılarak yardım kampanyası düzenlenmesi yeterli. Her iki durumda da, yardım kampanyasına yapılan bağış ve yardımların tamamı, şirketlerin kurum kazancından; gelir vergisi mükelleflerinin de beyan ettikleri gelirden indirilebilecek. Böyle bir karar veya Genelge çıkarılmaması halinde ise, yapılan bağış ve yardımlar için yukarıda belirtilen açıklamalar aynen geçerli olacak.

Bizden Hatırlatması.