Bu projenin savaş sonrasına İran a uygulanıp uygulanmayacağı ayrı bir tartışma konusu. Ancak dikkatleri çeken Washington un tıpkı Irak gibi, yeni İran projesinin ikinci Dünya savaşının son yıllarında Sovyet lideri Stalin in, dönemin Azerbaycan Komünist partisi sekreteri Mir. Cafer Bağırov un yönetiminde uygulanan İran planı nın yeni bir versiyonu olması.
İkinci Dünya Savaşı başladığında Hitler in SSCB ye saldırmasını izleyen haftalarda, SSCB İran Azerbaycan ı işgal etmiş, Kısıl Ordu ile birlikte Tebriz e yerleşen binlerce Azeri görevlinin yardımıyla Tebris başkent olmak üzere bir Azerbaycan cumhuriyeti kurulmuş; ayrıca Kürtlerin bulunduğu Mahabat bölgesinde de Molla Mustafa Barsani ve kadın M Muhammed in başında bulunduğu Kürt Mahabat cumhuriyeti ortaya çıkmıştı. Her iki yeni devlet Kızıl ordu nun koruması altındaydı. (Bu olayın öyküsü benim bağımsızlıktan sonra Azerbaycan (Doğan kitapçılık 2000) adlı kitabında yeni yayınlanan Prof. Cemil Hesenli nin soğuk savaşın ilk çatışması adlı kitaplarında ayrıntılarıyla anlatılmıştır. )
Güney Azerbaycan Sovyet işgaliyle bağımsızlığına kavuşmuş, ayrıca Kürtlerde tarihlerinde ilk kez bir devlet kurmuşlardı. İki Azerbaycan ı bölen aras nehri artık Bakü ile terbisi birleştiriyor, Azeri Türk şairleri şiirler yazıyorlardı. Ne var ki, ABD ve İngiltere yeni Şahı Rıza Pehlevi yi destekleyerek Stalin e, eğer güney Azerbaycan dan ordularını çekmezsen başta ikiye bölünmüş Almanya olmak üzere Doğu Avrupa da kızıl ordunun varlığının tehlikeye gireceğini bildirdi. Stalin, kızılorduyu Güney İran Azerbaycan ından çekmek zorunda kaldı. Yeni Kürt ve Azeri devletleri ABD â€'' İngiliz destekli şahın ordularınca yıkıldı. Güneydeki Azeri cumhuriyetinin başbakanı Seyit Cafer Piaver i ve binlerce İran azerisi Baküye kaçtılar. Aynı şekilde Molla Mustafa Barzani de kalan birkaç adamıyla Nahçivan üzerinden KGB nin yardımıyla SSCB ye getirildi. Bush yönetiminin Ahmedinecad sonrası İran projesi de Stalin in İran projesini ABD çıkarlarına uyarlanmış yeni bir versiyonu sayılabilir. Bu konuda geçenlerde Washington da iyi haber alan, ciddi kaynaklara dayandırdığı analizinde, Nanacen adlı stratejik araitırma kuruluşunun verilerine göre, ABD, Tebriz merkez olmak üzere İran Azerbaycan ının Bakü nün kontrolüne vericek. Tıpkı Stalin in AKP sekreteri Mir Cafer bağırov ve ekibiyle gerçekleştirdiği savaş sırasındaki bağımsızlık operasyonunun bir benzerini düşünüyor. Yine sistemin haberinde İran da iki yada üç ayrı kürt özerk bölgesi kurulması da gündeme gelmiş.
Bugünlerde ABD Senatosunda İran ın özgürlüğünü destekleme sözleşmesi adı altında bir belge senatonun onayına açılacak. Belgede bu yazdıklarımızın üstü kapalı yada özel oturumlarda senatörlere bilgi verilerek yer alması gözleniyor.
Görünen artık İran planlarında ABD nin en büyük ağırlığı kuzeyden kardeş Azerbaycana güneyden ise üçe bölünmeye başlayan Irak Yönetimine vereceği gözleniyor. Bu durum Bakü yönetimini kaygılandırıyor. Azerbaycan, ordusunun gelişmesi ve silah gücünün artması için 600 milyon dolar ödenek ayırdı.
İran da tarih yeniden tekrarlanmaya aday.
Spotlar: İran a Bağırov planı
a- ABD nin İran harekatı hızla yayılırken Bush yönetimi de Azerbaycan ve Irak ın yardımıyla İran ı bölme planları hazırladı.
b- Washington da giderek netleşen Ahmedi Necad sonrası İran ın güneyini Bakü nün kontrolüne verebileceği ve ayrıca bir yada iki kürt özerk bölgesi kurulabilir.
c- Bush yönetiminin iran projesi ikinci dünya savaşında Satlin in İran Azerbaycan ını işgal ederek yaptığı düzenlemenin yeni bir versiyonu.
iulku@ogungazetesi.com.tr
OGÜN-05.08.2007/32
