151 ülkede sigara kullanımını azaltmak için farklı seviyelerde önlemler yürürlükte. Ülkelerin yüzde 40’tan fazlasında kapalı mekanlarda sigara içmek yasak. Konu ile ilgili araştırmalar bu yasaklar ile dünyadaki her 10 kişiden yaklaşık 7’sinin yani 5,6 milyar insanın pasif içicilikten koruduğunu gösteriyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün hesabına göre, son 15 yılda dünya çapındaki sigara yasaları sayesinde, küresel nüfusta 300 milyon daha az sigara içicisi bulunuyor.
Türkiye’de ise sigara tüketimine ilişkin ilk yasal kısıtlama 26 Kasım 1996 tarihli ve 22829 sayılı T.C. Resmî Gazete’de yayımlanan 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun ile getirildi. Bu Kanun ile sigara başta olmak üzere tütün ürünlerinin zararlarının anlatılması ve tüketiminin önlenmesine ilişkin tanıtım gibi uygulamalar gündelik hayatta yer bulmaya başladı.
19 Ocak 2008 bu kanuna esaslı değişiklikler getirilerek, sigara başta olmak üzere tütün ürünlerinin, evler hariç, her türlü kapalı ortamda tüketimi yasaklandı. Bunun yanında 2013 yılında çıkarılan bir kanunla taşıt araçları içinde de sigara yasağı başladı Türkiye’de aynı zamanda sigaranın reklamını yapmak, film ve dizilerde sigara sansürlenerek gösterilir. 18 yaş altı kişilere sigara satmak da yasaklandı. Elektronik sigaralar ülkemizde resmi olarak satışı yasak ürünler arasında. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından hazırlanan Dünya Sigara Salgını Raporu’na göre, Türkiye, Brezilya, Hollanda ve Morityus ile birlikte sigarayla mücadelede en başarılı ülkeler arasında.
Türkiye, Avustralya, Belçika, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, İsrail, Norveç, Suudi Arabistan ve Birleşik Krallık da dahil 22 ülke tek tip sigara paketini zorunlu tutuyor.
Başka ülkelerden örnekler;
Dünyanın sigara içilmeyen ilk ülkesi olmayı hedefleyen Bhutan, 2004’te ülke genelinde sigara satışını ve kullanımını yasakladı.
İrlanda 2004 yılında ofisler, barlar, restoranlar gibi halka açık yerlerde ve toplu taşıma araçlarında sigara içmeyi yasaklayan dünyadaki ilk ülke oldu. 16 Avrupa Birliği (AB) ülkesi de o tarihten bugüne daha benzer yasalar çıkardı ancak üye ülkelerin yasaları uygulayış sıkılığında farklılıklar var.
Türkmenistan’da Ocak 2016’da tütün ürünlerinin satışı tamamen yasaklandı
Avustralya’da kapalı mekanlarda, bina girişlerinde, plajlarda ve halkın yoğun olarak kullandığı caddelerde sigara kullanımı yasak.
Malezya’da ülke genelindeki bütün restoran ve kafelerde sigara kullanımı yasaklandı. Sigara içmek isteyenlerin restoran ve kafelerden 3 metre uzaklaşması şartı getirildi.
Birleşik Arap Emirlikleri’nde emirlikler arasında farklı uygulamalar olsa da 2010’dan beri federal bir yasaya göre, 12 yaşından küçük çocukların bulunduğu araçlarda sigara içenlere para cezası uygulanıyor.
Japonya’da 2020 yılından itibaren kapalı alanlarda sigara içilmesine izin verilmiyor. Kapalı alanlarda sigara içilmesi için işletmelere ayrı alanlar kurması şartı getirildi.
Pan Amerikan Sağlık Örgütü’ne göre Amerika kıtasında sigara kullanımına bağlı veya pasif içicilikten dolayı yılda yaklaşık bir milyon ölüm meydana geliyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nde ise sigara konusundaki yasalar eyaletten eyalete değişiyor. Bununla birlikte genel olarak federal binalar, toplu taşıma araçları ve çoğu restoran ve bar dahil olmak üzere birçok kamusal alanda sigara içmek yasak. Kanada’daki durumda ABD’ye benzemekle birlikte sigara yasaklarını genişleten ülkeler arasında.
2006 yılında Uruguay’da tüm kapalı halka açık yerlerde ve ayrıca hastane ve okulların yakınında sigara içmek yasaklandı. Paraguay, kıtada sigara içmeye karşı ulusal yasalar çıkaran son ülke oldu. 2020’den beri ülkedeki tiryakilere, yalnızca kalabalık olmayan mekanlarda sigara içme hakkı tanınıyor.
Meksika geçen yıl dünyadaki en katı sigara karşıtı yasalardan birini yürürlüğe koydu. Yasaklar parklar, plajlar, oteller, ofisler ve restoranlar dahil tüm halka açık yerleri kapsıyor.
Yasaklar işe yarıyor
İngiltere’de 2009’dan sonra doğanların hayat boyu sigaraya erişimini yasaklayacak tasarı parlamentoda onaylandı. Şu anki İngiliz yasalarına göre 18 yaşın üzerindeki kişilere tütün ürünleri satılıyor, fakat geçen hafta onaylanan Tütün ve Elektronik Sigara Yasası ile bu yıl 15 yaşına giren çocuklar, hayatları boyunca sigara alamayacak. Yeni yasa bu sınırı da her yıl bir yıl artıracak, bu da bir gün geldiğinde kimsenin tütün ürünleri satın alamayacağını işaret ediyor.
BBC’nin haberine göre sigara yasakları etkisin göstermeye başladı. İngiltere Ulusal Sağlık ve Bakım Araştırma Kurumu, 21 ülkedeki sigara yasağının etkilerini inceledi. Kurum, sigara yasağının, kalp krizi ve felç oranlarının yanı sıra bronşit ve astım oranlarının düşüşü ile de ilişkili olduğunu belirtiyor.
British Medical Journal’da (BMJ) yer alan bir rapora göre, yasağın yürürlüğe girmesinden sonraki yıl yani 2008’de kalp krizi nedeniyle hastaneye kaldırılan kişi sayısı bir önceki yıla göre bin 200 azaldı. Glasgow Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre, İskoçya’da halka açık yerlerde sigara içme yasağı sonrası astım nedeniyle hastaneye giden çocukların sayısı üç yıl boyunca neredeyse beşte bir oranında azaldı. İskoçya’da yasak uygulanmadan önce astımlı çocukların hastaneye kabul sayısı her yıl yüzde 5 artıyordu.
İngiltere hükümetinin verilerine göre 2006 yılında ülkedeki yetişkinlerin yüzde 22’si sigara içiyordu. 2023 yılına gelindiğinde ise sigara içen yetişkinlerin oranı yüzde 14’e geriledi.
