Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın da katılımıyla “Covid-19 Türkiye Platformu Aşı ve İlaç Geliştirme Sanal Konferansı” düzenlendi. Covid-19 Türkiye Platformu koordinasyonluğu ile TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal moderatörlüğünde, alanda yoğun olarak çalışan bilim insanlarını bir araya getiren konferans, üç oturum halinde gerçekleşirken Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı Moleküler Parazitoloji Tanı Laboratuvarı ve Aşı Araştırma ve Geliştirme Laboratuvarı Yöneticisi Doç. Dr. Mert Döşkaya, “Aşı” başlıklı oturumda “Covid-19 Aşısı İçin Antijen Keşfi ve DNA Aşısı Geliştirilmesi” konusunda bilgi paylaşımında bulundu.
Yüzlerce araştırmacı çalışıyor
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, telekonferansın açılış konuşmasında “Hocalarımızın devam eden projelerinden bu virüse karşı dönüştürülebilecek olanlar ve çok hızlı bir şekilde netice alabileceğimiz yenilikçi yaklaşımlar belirlendi. Covid-19 Platformu altında 7 farklı aşı projesi ile hem kimyasal hem de biyoteknolojik yöntemlerin uygulanacağı 7 farklı ilaç geliştirme projesi yer alıyor. Birazdan dinleyeceğimiz akademisyenlerimiz, Covid-19’la mücadeleye yönelik projelerini dünyada eşine az rastlanır bir şekilde çok kısa bir sürede dönüştürerek devreye aldılar. Bu ulvi amaç için 24 üniversite, 8 kamu AR-GE birimi ve 8 özel sektör kuruluşundan yüzlerce araştırmacı üstün bir gayretle çalışıyor” dedi.
"Covid-19 Türkiye Web Portalı"
TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal ise, “Covid-19 Türkiye Web Portalı oluşturduk. Anlık olarak dünyadaki tüm bilimsel gelişmeleri bu portalda değerlendiriyoruz. 216 araştırmacımızın yer aldığı 14 proje şu an yürürlükte. Normalde 6 ay süren bu süreci 10 gün içerisinde başlattık. Savunma sanayinde yaşadığımız yerli ve milli başarıyı sağlık alanında da gerçekleştireceğimize inanıyorum. Sağlık Bakanlığımızın ve Bilim Kurulumuzun gerçekleştirmiş olduğu çok kıymetli çalışmalar var. Bugünkü konferansımız salgının tedavi, aşı ve ilaç çalışmalarına yönelik olacak” diye konuştu.
DNA aşı projesini oluşturuldu
Konuşmasında birçok ülkenin Covid-19’a karşı aşı çalışmaları başlattığını belirten Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı Moleküler Parazitoloji Tanı Laboratuvarı ve Aşı Araştırma ve Geliştirme Laboratuvarı Yöneticisi Doç. Dr. Mert Döşkaya, “Şu anda Dünya Sağlık Örgütü (WHO) raporuna göre iki farklı Covid-19 aşısı klinik denemeye başlamış ve 42 farklı aşı ise pre-klinik çalışmalarına devam etmektedir. Ege Üniversitesi Rektörlüğü bünyesinde oluşturulan Aşı Araştırma ve Geliştirme grubu birçok üniversite, kamu kurumu ve sanayi ortaklarının katılımı ile yıllardır çeşitli patojenlere karşı aşı araştırma ve geliştirme çalışmalarını sürdürmektedir. Çalışma grubumuz, Covid-19 pandemisi başladığı günden beri tüm konsantrasyonu ve bilgi birikimi ile bu hastalığa karşı neler yapabileceğini tartışmış ve DNA aşı projesini oluşturmuştur” bilgisini verdi.
DNA aşısı
DNA aşılarının tarihsel gelişiminden bahseden Doç. Dr. Döşkaya, şöyle devam etti: “DNA aşısı, aşılanan bireyde enfeksiyon riskini ortadan kaldırmaktadır, klinik çalışmalar için kolaylıkla üretilebilmektedir, oda sıcaklığına dayanıklıdır, güvenlidir ve iyi tolere edilmektedir. Günümüzde DNA aşıları birçok hastalık için geliştirilmekte ve klinik çalışmaların çeşitli safhalarındadır. Clinicaltrials.gov internet sitesinde göre şu anda 718 farklı klinik çalışmada DNA aşıları test edilmiş ve edilmeye devam etmektedir. Covid-19 benzeri hastalıklar olan Mers-CoV için iki DNA aşısı klinik çalışması ve SARS-CoV için bir DNA aşısı klinik çalışması gerçekleştirilmiştir."
Sunumlar yapıldı
Aşı geliştirme aşamalarını anlatan Doç. Dr. Döşkaya, “Bu proje kapsamında öncelikle yurdumuzdan izole edilen SARS-CoV-2’nin tüm genom dizi bilgileri in siliko olarak analiz edilerek antijenik proteinleri belirlenecektir. Daha sonra saptanan antijenik bölgeleri ve CMV promotırı içeren DNA aşısı oluşturularak hayvan modelinde pre-klinik çalışmalar başlatılacaktır. Bu sürecin en kısa zamanda tamamlanması ve etkin immun yanıt uyarılması sonucunda klinik çalışmaların önü açılabilecektir” dedi. Katılımcılar; “İlaçların Yeni Hedeflere Konumlandırılması ve İlaç Geliştirme”, “Konvalesant Plazma ve Yeni Nesil Tedavi Yöntemleri” ve “Aşı” konularında bilgilendirici sunumlar gerçekleştirdiler.
