148 sene öncenin Ömer Halis Demir’i: Çerkes Hasan Efendi’nin mezarı harabeye döndü

Osmanlı Cihan Devleti padişahı Sultan Abdülaziz Han’ın gelenekçi yapısı ile dindar görünümü ve kurduğu güçlü donanma ihtilalci paşaları rahatsız ediyordu. Osmanlı Devleti’ni Avrupa’ya benzetmek isteyen paşalar, bunun önündeki en büyük engelin Sultan Abdülaziz Han olduğuna karar verdiler. Manda zihniyetli paşalar kendi reformlarını gerçekleştirmek için 30 Mayıs 1876’da Sultan Abdülaziz’e darbe gerçekleştirdi. Paşalar, padişah ve ailesini Dolmabahçe’den alarak Feriye Sarayı’nda gözaltında tuttu. Mithat Paşa, Serasker Hüseyin Avni Paşa, Mütercim Rüşdü Paşa ve Şeyhülislam Hayrullah Efendi’nin organize ettiği darbe, 4 Haziran 1876’da Sultan’ın 4 pehlivana şehit ettirilmesi ile son buldu.

Çerkes Hasan Efendi Sultan Abdülaziz Han’ın intikamını aldı
Osmanlı Cihan Devleti askeri aynı zamanda Sultan Abdülaziz Han’ın kayınbiraderi olan Çerkes Hasan Efendi, sultanın katillerini öldürmek için intikam planı kurdu. İhtilafçı paşaların toplantısına baskın yapan Çerkes Hasan Efendi, Serasker Hüseyin Avni Paşa ve Bahriye Nazırı Kayserili Ahmet Paşa’yı öldürdü. Sultan Abdülaziz’in katillerinden ikisini öldüren Çerkes Hasan Efendi halk tarafından kahraman olarak ilan edilirken, tutuklandı ve sabaha karşı Beyazıt Meydanı’nda idam edildi. 148 sene önce kahraman olarak tarih sayfalarında yerini alan Çerkes Hasan Efendi’nin kabri günümüzde harabeye döndü. Edirnekapı’da ücra bir noktada yer alan kabrinin çevresindeki mezarlıkların taşlarının kırıldığı görüldü. Kabir, tinercilerin ve uyuşturucu bağımlılarının meskeni haline geldi. Sivrisineklerin istila ettiği bölgede etrafa yayılan kötü koku da rahatsız etti. Özel mülk olduğu ifade edilen alanı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Mezarlıklar Müdürlüğü’nün ücretsiz olarak almak istediği iddia edilirken, dava sürecinin devam ettiği belirtildi.

“Çerkes Hasan Efendi ilk Ömer Halis Demir diyebileceğimiz bir isim”
Çerkes Hasan Efendi’nin kahramanlık hikayesini anlatan Gazeteci Tolga Saçıkara, “Çerkes Hasan Efendi ilk Ömer Halis Demir diyebileceğimiz bir isim. Büyük bir kahraman. Çerkes Bey, yüzbaşılığa kadar yükselen, binbaşı olması engellenen bir şahsiyet. O dönemin padişahı Sultan Abdülaziz Han’ın da kayınbiraderi. Aynı zamanda Ateş Mehmet Paşa’nın da kayınbiraderi. Önemli bir aileden geliyor, babası İsmail Bey hukukçu, alim bir zattır. Çerkes Hasan Bey askeriyede iyi bir eğitim alıyor. Esas gündeme gelme meselesi Sultan Abdülaziz Han’ın intikamını almasıdır. 26 yaşında şehit oldu. İntikam hikayesi çok enteresandır. Aslında cenazede bu intikamı almak istiyor ama Sultan Abdülaziz Han’a saygısızlık olur diye ertelediğini söylüyor. O dönemde eniştesinin evinde Cibali’de kalıyor. Bütün silahlarını kuşanıyor ve ardından Üsküdar’a gidiyor. Bugün merkeze yakın olan kıyı kısmında bulunan Serasker Hüseyin Avni Paşa’nın konağına gidiyor. Paşa’nın orada olmadığını öğreniyor. Sonra karşı tarafa geçiyor Beyazıt’a geliyor. Mithat Paşa’nın Beyazıt’taki konağında önemli bir toplantı var. Üç kısım koruma kalkanı bulunuyor. Yüzbaşı rütbesinde olduğu için onu gören askerler selam veriyorlar. İkinci koruma kalkanına da helalleşmeye geldiğini söylüyor. Üçüncü kısım artık özel korumaların olduğu bölüm. Bir yolunu bulup, giriyor ve toplantıyı basıyor. Orada esas suikastın faili olan Hüseyin Avni Paşa’yı öldürüyor. Bahriye Nazırı Kayserili Ahmet Paşa’yı da öldürüyor. Orada ciddi bir hengame yaşanıyor. Bu halk tarafından inanılmaz bir kahramanlık hikayesine dönüşüyor” ifadelerini kullandı.

“Çerkes Hasan Efendi’nin kabri bugün atıl durumda”
Tutuklandıktan sonra Beyazıt Meydanı’nda Çerkes Hasan Efendi’nin idam edildiğini ifade eden Saçıkara, “Sorgusunda hiç pişman olmadığını ifade etti. Bu hareketle tarih sayfasındaki yerini alıyor. Bugün Edirnekapı’da kabrinin olduğu yerdeyiz. Kabri arka tarafta ve çok atıl durumda. Maalesef harabe bir halde. O dönemde tabii devlet ihtilalcilerin elinde olduğu için Hüseyin Avni Paşa bugün Süleymaniye’de metfundur. Hatta kabirde şehit ibaresi vardı onu birisi kazımış. Çerkes Hasan Bey o dönemde devlet tarafından kahraman gibi görünmüyor. O yüzden ücra bir yere kabri yapılıyor. Unutturulmaya çalışılıyor aslında. Kabri bugün atıl durumda. Mermercilerden giriliyor ve ihtilaflı bir yer. İBB Mezarlıklar Müdürlüğü’nün burayı almak istediğini biliyoruz, buradaki görevlilerden. Yalnız ücretsiz bir şekilde almak istiyorlarmış. İstimlak edilmesi bekleniyor. İstimlak edilmese bile kabristanın ve kahramanın şanına yaraşır şekilde tamir edilmesi lazım. Akşam tinercilerin, uyuşturucu kullananların girdiği ve mezarlıkları harap ettiği görülüyor. Mezarlığın hali ortada. İnşallah İBB Mezarlıklar Müdürlüğü bu konuya el atar ve bu sorunu bir an önce çözer. Çerkes Hasan Bey’e de bir iade-i itibar yapmış oluruz” şeklinde konuştu.