AA -
Endonezya Dışişleri Bakanı Retno Marsudi, Türkiye ile savunma sanayisi sektöründe birlikte yapabilecekleri "daha birçok iş birliğinin" olduğunu belirterek "Bu nedenle, iki ülkenin Dışişleri Bakanı ve Savunma Bakanı'nın bir araya gelip iki ülke arasındaki savunma iş birliğinin stratejisini, politikasını tartışabilecekleri bir forum, bir format oluşturmaya karar verdik." dedi.
Marsudi, Türkiye ziyareti kapsamında geldiği Ankara'da AA muhabirine Türkiye-Endonezya ile ikili ilişkiler ile bölgesel meselelere ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Türkiye'ye bu ziyaretinin, Avrupa seyahatinin bir parçası olduğunu kaydeden Marsudi, Türkiye ziyaretinin iki aşaması olduğunu söyledi.
Marsudi, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşmesinde ikili ilişkileri ve mevcut jeopolitik durumu ele aldıklarını dile getirdi.
Çavuşoğlu ile birkaç ay önce yine Türkiye'de görüştüğünü, ayrıca savunma bakanının ve parlamento üyelerinin de sık sık Türkiye'yi ziyaret ettiğini kaydeden Marsudi, Türkiye’nin Endonezyalı yetkililer için "en önemli destinasyonlardan biri" olduğunu vurguladı.
Marsudi, karşılıklı ziyaretlerin yanı sıra Bakan Çavuşoğlu ile telefonla da çok yoğun bir iletişim içinde olduklarını belirterek "Şimdi de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Endonezya'ya yapmayı planladığı ziyarete hazırlanıyoruz." dedi.
Türkiye-Endonezya ilişkilerine değinen Marsudi, "Türkiye ile Endonezya arasındaki ilişki çok güçlü. Gelecekte daha da güçlü olmaya devam edeceğine inanıyorum. Geçen yıl 2021'de salgının ortasında ikili ticareti yüzde 51'den daha fazla iyileştirip güçlendirebildik. Yani ikili ticarette yüzde 51'in üzerinde bir artış var." dedi.
"Endonezya ile Türkiye arasında Üst Düzey Stratejik Konseyi başlatmayı planlıyoruz"
Marsudi, "Şu anda Endonezya-Türkiye Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması'nı (IT-CEPA) müzakere ediyoruz. CEPA'ya sahip olduğumuzda, ikili ticaret ve yatırım rakamlarımızın daha da güçleneceğine inanıyoruz." ifadesini kullandı.
Öte yandan Çavuşoğlu ile 2+2 diyaloğu da ele aldıklarını vurgulayan Marsudi, "2+2, iki ülkenin Dışişleri Bakanı ve Savunma Bakanının gelecekte düzenli olarak bir araya geleceği anlamına gelir. Bunun da ötesinde, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Endonezya ziyareti sırasında Endonezya ile Türkiye arasında Üst Düzey Stratejik Konseyi başlatmayı planlıyoruz. İkili ilişkilerimiz çok zengin ve yoğun." diye konuştu.
"İki ülke (Türkiye ve Endonezya) gelecekte üçüncü ülkelerde iş birliği geliştirebilecek"
Marsudi, iki ülkenin iş birliği alanları ve potansiyellerinde ticareti işaret ederek, ticarette 10 milyar dolar hedeflerinin olduğunu ve halen müzakere ettikleri IT-CEPA ile bir gün bu hedefe ulaşacaklarından emin olduklarını vurguladı.
Ticaretin yanı sıra her iki tarafta da yatırımların arttığını belirten Marsudi, "Buraya son geldiğimde, altyapı konusunda Endonezya'nın devlete ait şirketlerinden birini getirdim. Ortaklarıyla Türkiye'de çok iyi bir görüşme yaptılar. İki ülke (Türkiye ve Endonezya) gelecekte üçüncü ülkelerde iş birliği geliştirebilecek. Bu üçlü iş birliği ve altyapı çok umut verici." diye konuştu.
Savunma iş birliği 2+2 toplantılar ile güçlenecek
Marsudi, Endonezya ve Türkiye'nin gelecekte özellikle yatırım ve savunma iş birliği gibi alanlarda çok fazla potansiyelinin olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti: "Savunma iş birliği, ikili ilişkilerin önceliklerinden biri olacaktır. Savunma iş birliğinden bahsederken, bu sadece savunma teçhizatının satın alınması anlamına gelmiyor. Sadece savunma teçhizatı satın almaktan daha fazlası olmalı. Endonezya Devlet Başkanı (Joko) Widodo ve Cumhurbaşkanı (Recep Tayyip) Erdoğan da bu konuyu görüştü. Bu yüzden savunma iş birliği anlaşması yaptığımızda, bu daha çok stratejik olmalı. Örneğin, ortak kalkınma, ortak endüstri, ortak çalışma ve kapasite geliştirme gibi. Savunma sektöründe birlikte yapabileceğimiz daha birçok iş birliği var. Biz buna hazırız. Bu nedenle, iki ülkenin Dışişleri Bakanı ve Savunma Bakanı'nın bir araya gelip iki ülke arasındaki savunma iş birliğinin stratejisini, politikasını tartışabilecekleri bir forum, bir format oluşturmaya karar verdik. Endonezya'nın çok fazla 2+2 toplantısı bulunmuyor. Türkiye bir sonraki olacak."
Söz konusu 2+2 formatın önemine de değinen Marsudi, "Bu bizim sahip olduğumuz çok stratejik bir forum. Endonezya'nın diğer ülkelerle çok fazla 2+2 toplantısı yok. Japonya, Avustralya ve Kore ile var. Sıradaki ülke ise Türkiye olacak. Bu, Türkiye'nin Endonezya için ne kadar önemli olduğunu gösteriyor." ifadelerini kullandı.
Türkiye'nin 2019'da ilan ettiği "Yeniden Asya" girişimine ilişkin değerlendirmede bulunan Marsudi, bu girişimi çok olumlu karşıladıklarını söyledi.
Marsudi, “Türkiye'nin, Asya DNA'sı ve Avrupa DNA'sı olmak üzere iki DNA'sının olduğunu anlıyoruz. Bu girişimle çok eminim ki Türkiye, Asya DNA'sını güçlendirebilecek ve Asya'nın yükselişinin bir parçası olabilecektir." değerlendirmesinde bulundu.
Ukrayna-Rusya Savaşı'na ilişkin Endonezya'nın pozisyonunun sorulması üzerine Marsudi, Türkiye ile benzer pozisyonları paylaştıklarını dile getirdi.
"Endonezya için, Ukrayna sorunu çözülmelidir"
Marsudi, "Birincisi, toprak bütünlüğüne ve egemenliğine saygı ilkesi söz konusu olduğunda duruşumuz çok nettir. Her birimiz, her ülke diğerlerinin toprak bütünlüğüne ve egemenliğine saygı göstermelidir. BM (Birleşmiş Milletler) Anlaşmasında açıkça belirtilmiştir. Her birimiz (buna) saygı göstermeliyiz ve bu ilke tutarlıdır." dedi.
Öte yandan, Endonezya'nın, savaşın başından bu yana savaşı durdurma çağrısı yaptığını, daha fazla insanın acı çektiğini görmek istemediklerini belirterek, "Müzakerenin başarılı olması için herkesi elverişli bir ortam yaratmaya teşvik etmek istiyoruz. Türkiye'nin müzakerelere aracılık etme rolünün farkındayım. Müzakerenin başarılı olmasını umuyoruz. Çünkü savaş kimseye fayda sağlamayacak. Savaş sadece halkın acı çekmesine neden olacak. Şimdi, savaşın etkisi küresel ekonomiye de yansıdı, diğerlerinin yanı sıra, enerji fiyatlarındaki, gıda fiyatlarındaki yükseliş, etki her birimiz tarafından hissedilecek." değerlendirmesini yaptı.
Marsudi, Türkiye'nin Ukrayna-Rusya savaşındaki arabulucu rolüne ilişkin de "Bence Türkiye'nin oynadığı rol iyi bir rol. Bence her birimiz, örneğin Endonezya kendi, farklı rol oynamalı. Ancak her ülkenin rolünün yönü, müzakerelerin başarılı olması için elverişli bir ortam yaratmak olmalıdır. Endonezya için Ukrayna sorunu çözülmelidir. Savaş çığlığında değil, müzakere masasında çözülmesi gerekiyor." dedi.
