Kırgızistan’da Avrupa Birliği - Orta Asya Zirvesi

Kırgızistan’da Çolpon-Ata kentinde Avrupa Birliği ile Orta Asya ülkeleri arasındaki iş birliğini arttırmak amacıyla “Avrupa Birliği -Orta Asya Zirvesi” düzenlendi. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’un başkanlık ettiği zirveye Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Türkmenistan Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcısı Nurmuhammet Amannepesov ve Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel katıldı.
Zirvede Orta Asya ve AB ülkeleri arasında siyasi, ticari, ekonomik, kültür ve insani alanlarda iş birliğinin güncel durumu ve geleceği tartışıldı.
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov, zirvede yaptığı konuşmada, Çin-Kırgızistan-Özbekistan demiryolu projesinin öneminden bahsederek “Bu mega projenin hayata geçirilmesi bölgemizi ulaşım çıkmazından kurtaracak, 4 milyara yakın kişiyi birleştirecek, Asya’dan Türkiye üzerinden ulaşımı Avrupa, Ortadoğu, İran, Basra Körfezi ve Kuzey Afrika’ya kadar genişletecek” ifadelerini kullandı.

AB ile Orta Asya ülkelerinin iş birliği
Orta Asya ve AB arasındaki iş birliğinin ortak barış, istikrar, kalkınma ve refah hedeflerine ulaşmak için önemli bir potansiyele sahip olduğunun altını çizen Caparov, “AB’nin Orta Asya Stratejisi ve EU Global Gateway Avrupa Birliği Küresel Geçit Projesi (EU Global Gateway) girişimi, bölgeler arası iş birliğinin daha da genişletilmesi için temel olabilecek” dedi.
Caparov, geçen yıl Kırgızistan ile AB ülkeleri arasındaki ticari hacmin yüzde 76 artarak yaklaşık 603 milyon dolar olduğunu ifade ederek “AB ile ticari ve ekonomik ilişkileri daha da genişletmekte kararlıyız” dedi. Caparov, “Aynı zamanda, Avrupalı ortaklarımızın yaptırımlara tabi olan belirli bir mal grubuna ilişkin endişelerini ve taleplerini anlıyoruz ve bu konuda AB ile diyaloğu sürdürmeye hazırız” diye konuştu.
Kırgızistan’ın Orta Asya ve AB arasında güvenlik konularında iş birliğini desteklediğini söyleyen Caparov, “Yüksek Düzeyli Siyasi ve Güvenlik Diyaloğu çerçevesinde Orta Asya-AB formatlı düzenli toplantıları ve Orta Asya ve AB’nin Afganistan Özel Temsilcilerinin toplantılarını destekliyoruz” dedi.
Ukrayna’daki duruma değinen Caparov, “Bu savaşın sona ermesi için karşılıklı olarak bir çözüm bulmaya yardımcı olan arabuluculuk çabalarını ve barış girişimlerini memnuniyetle karşılıyoruz. Kırgızistan, toprak bütünlüğü, egemenlik, devletlerin iç işlerine karışmama ilkelerine sıkı sıkıya bağlıdır ve uluslararası hukukun genel kabul görmüş ilke ve normlarına uyulmasını destekliyor” ifadelerini kullandı.

“AB ile çok yönlü ortaklığımızın sürdürülebilir gelişimi, bölgedeki istikrara bağlı”
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Orta Asya’nın “Çin-Avrupa” güzergahında karayolu transit taşımacılığının yüzde 80’inden fazlası için bir köprü olduğunu belirterek, “Aynı zamanda Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Rotası da gelinen aşamada stratejik önem kazanmıştır, AB ile çok yönlü ortaklığımızın sürdürülebilir gelişimi, bölgedeki istikrara bağlı” dedi.
Kazakistan’ın Avrupalı ortaklarıyla Trans Hazar güzergahının Trans Avrupa Ulaştırma Ağı (TEN-T) ve Avrupa Birliği Küresel Geçit Projesi (EU Global Gateway) girişimiyle birleştirilmesi için ortak çalışmalara hazır olduğunu dile getiren Tokayev, bu projelerin birleştirilmesi için Orta Asya ve AB ülkeleri arasında ulaştırma ve lojistik iş birliği geliştirme stratejisinin geliştirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Tokayev, Kazak petrolünün Avrupa’ya ihracatının 80’inin Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu (CPC) aracılığıyla gerçekleştirildiğine dikkat çekerek, “Ortak çıkarlara dayalı olarak, stratejik açıdan önemli olan bu petrol boru hattı üzerinden uzun vadeli ve istikrarlı tedarik sağlamak için AB’nin daha fazla desteğini bekliyoruz” şeklinde konuştu.
Azerbaycanlı ortaklarıyla Trans-Hazar güzergahını geliştirdiklerini söyleyen Tokayev, “Bu yılın başından beri Aktau-Bakü-Tiflis-Ceyhan güzergahı üzerinden yılda 1 milyon 500 bin ton Kazak petrolü pompalanıyor” dedi.
Tokayev, Kazakistan’ın “Drujba” boru hattı aracılığıyla Almanya’ya petrol tedarik etmeye başladığını aktararak, yılın başından bu yana 90 bin tonluk teslimat gerçekleştirildiğini ve bu rakamı gelecekte 1 milyon 200 bin tona çıkarma potansiyeli olduğunu söyledi. Orta Asya’nın tüm bölge ve ülkelerle verimli bir iş birliği yapan barış ve ilerleme alanı olmasını her zaman desteklediklerini kaydetti.
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev de, Orta Asya ve AB arasındaki etkileşimin önemli alanının yeni zorluklara ve güvenlik tehditlerine karşı mücadelede iş birliğini güçlendirmek olduğuna vurgu yaptı. Devlet sınırlarının korunması, uyuşturucu kaçakçılığı ve terörle mücadele konularında AB ile ortak projeler hayata geçirdiklerini söyleyen Mirziyoyev, şöyle konuştu:
“Aşırılık ve radikalizm, insan kaçakçılığı, organize ve siber suçlarla mücadele, sınır koruma alanlarında yeni ortaklık programlarının geliştirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu amaçla ‘Orta Asya-AB: güvenlik alanında iş birliği için yeni konuların ele alındığı bir konferans düzenlemeyi öneriyoruz.”
Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, bugünkü zirvenin sonucunun dostluk ve ortaklık ilişkilerin güçlenmesine ivme kazandıracağından emin olduğunu da sözlerine ekledi. Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel da Kırgızistan’da gerçekleştirilen zirvede iki bölge arasında refah, barış, sürdürülebilir kalkınma, güven ve dostluğun sağlanmasını amaçladıklarını ifade etti. Michel, Orta Asya ülkelerindeki yatırımların yüzde 40’ının Avrupa Birliği tarafından yapıldığını söyleyerek Avrupa Yatırım Bankası’nın Orta Asya bölgesindeki ekonomik kalkınmayı ve bölgeler arasındaki ulaşım bağlantılarını desteklemek için bir dizi altyapı projesini destekleme kararı aldıklarını açıkladı. Zirvenin sonunda liderler el sıkışarak fotoğraf çektirdi.