Burada konuşan Yılmaz, depremzede vatandaşların ihtiyaçlarını karşılamak, onları yeni ve güvenli yuvalarına en hızlı şekilde yerleştirmek için var güçleriyle çalıştıklarını belirterek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde öncelikli gündemlerinin deprem bölgesi ve afetlere hazırlık olduğunu söyledi.
Depremin siyaset üstü ve ihmale gelmeyecek bir konu olduğunu, 2024 yılının bütçesinde deprem çalışmalarına 1 trilyon 30 milyar liraya yakın bir ödenek tahsis ettiklerini belirten Yılmaz, geçen yıl ile değerlendirildiğinde ise 2023-2024'te sadece merkezi idareden 2 trilyona yakın bir kaynağı deprem bağlantılı çalışmalar için tahsis ettiklerini ifade etti.
Şehirleri, konutları, caddeleri, meydanları, ticaret, üretim ve istihdam altyapısıyla yeniden tasarladıklarını ve inşa ettiklerini ifade eden Yılmaz, sosyal ve ekonomik hayatı ayağa kaldırmaya gayret ettikkerini anlattı.
"Bu dünya ölçeğinde herhalde en büyük operasyonlardan bir tanesi"
Yılmaz, şöyle konuştu:
"Amacımız yaklaşık 401 bin konut ve 41 bin iş yerinden oluşan 442 bin hak sahibinin hiçbirini mağdur etmeden, tamamını yuvalarına ve iş yerlerine kavuşturmaktır. Depremden etkilenen 11 şehrimizde 460 bin bağımsız bölümün büyük kısmının ihale süreci tamamlanarak inşaat çalışmaları başladı. Eş zamanlı olarak 1240 şantiyede, 110 bin işçimiz ile afetzede vatandaşlarımız için güvenli ve sağlam konutların inşası devam ediyor. Bu dünya ölçeğinde herhalde en büyük operasyonlardan bir tanesi. 4 bin 333 köyde ise köy evi yapım çalışmaları sürüyor. Böylesine kapsamlı bir inşa faaliyetinin merkezde ve yerelde güçlü bir koordinasyonu gerektirdiği açıktır. Koordinasyonu sağlamak üzere de mekanizmalar kurmuş durumdayız."
Şubat ve mart aylarında 76 binden fazla konutun hak sahipleri belirlenerek vatandaşlara tebliğ edildiğini söyleyen Yılmaz, yapımı biten konut ve köy evlerinin tesliminin her ay 10-15 bin olmak üzere etap etap devam ettiğini kaydetti.
Yılmaz, bu yıl sonuna kadar 200 bin konutu, 2025 yılının sonuna doğru ise bütün hak sahiplerinin konut ve iş yerlerini teslim etmeyi hedeflediklerini dile getirerek, kira yardımı, taşınma yardımı, destek ödemesi, tahliye ödemesi gibi farklı adlar altında vatandaşlara doğrudan yapılan ödemelerin tutarının 128 milyar lirayı aştığını söyledi.
Yerinde dönüşüme önem verdiklerini, kentsel dönüşüm çalışmalarının önündeki hukuki engelleri yeni yasayla kaldırdıklarını ve Kentsel Dönüşüm Başkanlığını kurduklarını bildiren Yılmaz, şehirleri dönüştürmek için harcanacak kaynağın yıkımları telafi etmekten çok daha az maliyetli olduğunu, en önemlisinin ise bu şekilde kurtaracakları canlar olduğunu belirtti.
Yılmaz, afetzedelerin talepleri doğrultusunda Yerinde Dönüşüm Projesini devreye aldıklarını hatırlatarak, bu kapsamda konutlar ve köy evleri için 1,5 milyon lira hibe ve hibe benzeri kredi sağladıklarını, afetten etkilenen şehirlerde Yerinde Dönüşüm Projesi'ne başvuruların 256 bine ulaştığını, 28 binden fazla vatandaşın işlemlere başladığını, bu kapsamda vatandaşlara hak ediş bazında hibe ve kredi desteği, tip projeler ve tip sözleşmeler sağlandığını ve inşa sürecindeki tüm harçlardan muaf tutularak kendi evlerini yerinde, sağlam ve güvenli zeminlerde yapma imkanının sağlandığını söyledi.
Depremden etkilenen şehirlerdeki altyapı projeleri için İLBANK aracılığıyla yerel yönetimlere 64 milyar lira hibe desteği sağladıklarını ifade eden Yılmaz, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın depremden etkilenen şehirlerin meydanlarını, sahip oldukları tarihi ve kültürel varlıkları muhafaza ederek ihya ettiğini kaydetti.
"Kentte çiftçilere depremden bu yana 1 milyar liranın üzerinde hibe, yatırım desteği verdik"
Depremden en ağır hasarı alan şehirlerin başında olan Hatay'da 391 bin 964 bağımsız bölümde orta ve üstü hasar tespit edildiğini, hak sahibinin ise 157 bin 8 kişi olduğunu aktaran Yılmaz, 141 bin kentsel ve 19 bin kırsal konut olmak üzere toplam 160 bin civarında konut inşa edilmesinin planlandığını ifade etti.
Halihazırda 73 bin 759 konut ihalesinin tamamlandığını, 10 bin 831 konut kurasının çekildiğini ve 5 bin 233 konutun teslim için bildirildiğini belirten Yılmaz, 71 bin konutun ise ihale aşamasında olduğunu, 16 bin konut için ise yer seçimi aşamasında olduklarını kaydetti.
Bu süreç içerisinde konutlarının orta hasar ve üzerinde hasarlı olduğu tespit edilen ev sahibi ve kiracı olan afetzedelerin barınma ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla kira desteği ödemeleri de yapıldığını aktaran Yılmaz, şöyle devam etti:
"Konut ve altyapı inşaat çalışmalarına ilave olarak Hatay'ın ekonomisini eski günlerine ve daha iyisine döndürmek için üretim ve rekabetçiliğini yeniden kazandırmak temel gayemizdir. Bu nedenle çok boyutlu bir çalışma yürütüyoruz. Yatırım teşvikleri, organize sanayi bölgeleri, hobiler ve bölgesel katkı projeleri, çalışmalarımızın 4 ana unsurunu oluşturmaktadır. Belen Sanayi Alanı, İskenderun Sanayi Alanı ve Kırıkhan Roketsan Sanayi Alanı önümüzdeki yıllarda sanayicilerimize ev sahipliği yaparak üretimimize güç katacaktır. Kırıkhan ilçesinde 44 hektarlık bir alanda Roketsan Endüstri Bölgesi ilan edildi. Türkiye'nin milli teknoloji hamlesinin itici gücü olan savunma sanayinin önde gelen şirketleri arasında yer alan Roketsan burada kuracağı katma değeri ve teknolojik seviyesi yüksek üretim tesisleriyle şehrimize ve ilimizde önemli bir istihdam potansiyeli oluşturacaktır.
Bu bölge Zeytin Dalı Harekatı'nın stratejik üst merkeziydi. Şimdi de bu kıymetli yatırımla yerli, milli savunmamızın merkezlerinden birisine dönüşmesini bekliyoruz. Deprem nedeniyle büyük acılar yaşayan şehrimiz için umutları yeşerten bu girişimlere desteğimizi sürdüreceğiz. Tarım alanında, kentte çiftçilere depremden bu yana 1 milyar liranın üzerinde hibe, yatırım desteği verdik."
Yılmaz, Türkiye genelinde pamuk üretiminde prim, mazot, gübre desteklemeleri olduğunu, bununla birlikte Türkiye'de ilk defa pamuk tohumu desteğinin yüzde 75 hibeli olarak Hatay ilinde uygulandığını dile getirerek, 76 bin dekar alanda 190 ton sertifikalı pamuk tohumunun Antakya, Kırıkhan, Kumlu, Reyhanlı, Hassa, Belen ve Altınözü ilçelerinde yaklaşık 3 bin üreticiye dağıtıldığını bildirdi.
AFAD, TOKİ, Emlak Konut, İller Bankası ve devletin tüm kurum ve kuruluşlarıyla birlikte Hatay'ı ve depremden etkilenen tüm şehirleri yeniden ihya edene kadar durmayacaklarını vurgulayan Yılmaz, yapılan çalışmalarda emeği geçen tüm kurumlara ve geçici olarak gittikleri yerlerden ilk fırsatta dönerek şehirlerine ve ailelerine dört elle sarılan vatandaşlara teşekkür etti.
Yılmaz, deprem konutlarını inceledi
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, merkez Antakya ilçesi Gülderen Mahallesi'nde Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca (TOKİ) inşa edilen deprem konutlarında incelemelerde bulunarak örnek daireyi gezdi.
Daha sonra açıklamalarda bulunan Yılmaz, geniş bir heyetle Hatay'a geldiklerini ve yaklaşan Kurban Bayramı'nın sevincini Hataylılarla paylaşmak istediklerini söyledi.
Bir taraftan da kentte koordinasyon toplantısı gerçekleştireceklerini ifade eden Yılmaz, şöyle konuştu:
"Deprem sonrası imar, inşa, ihya faaliyetleriyle ilgili neler yaptık, neler yapıyoruz, nerelerde eksikler var? Bunları tespit edip önümüzdeki günlerde yoğunlaşmamız gereken konuları hep birlikte tespit edeceğiz. Merkezi idareden arkadaşlarımız, yerel yönetimlerden belediye başkanlarımız, ilgili arkadaşlarımız hep birlikte bu konuları değerlendireceğiz. Bu vesileyle alan ziyaretleri de gerçekleştiriyoruz. Şu anda Gülderen Mahallesi'ndeyiz, burada geniş bir çalışma yürütüldü bugüne kadar, 2 bin 650 konutluk bir alandan bahsediyoruz. Önemli bir kısmı TOKİ tarafından gerçekleştiriliyor AFAD kaynaklarıyla, diğer taraftan Baykar şirketinin de yine burada hibe desteğiyle yapılan konutlarımız söz konusu. Bu konutlarımız çok önemli oranda ilerlemiş durumda, 1001 tanesinin kurası çekildi, geriye kalanlar da çok yakın zamanda tamamlanıp kuraları çekilmiş olacak."
Konutları yapmakla olayın bitmediğine dikkati çeken Yılmaz, altyapı çalışmalarına da değinerek bütün bu planlamaları birlikte yaptıklarını söyledi.
Yılmaz, bu alanda kalan eksikleri en kısa zamanda tamamlayacaklarını dile getirdi.
Deprem çalışmaları için yaklaşık 2 trilyon Türk lirası kaynak ayrıldı
Çok büyük bir yükle karşı karşıya olduklarının altını çizen Yılmaz, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Tarihimizin en büyük afetini yaşadık bu coğrafyada, dolayısıyla bu ağır yükü kamusuyla, özeliyle, sivil toplumuyla, merkeziyle, yereliyle, toplum olarak, 85 milyon olarak karşılamak durumundayız. Son 2 yılda sadece, 2023-2024 yıllarında merkezi idareden deprem çalışmaları için ayırdığımız kaynak yaklaşık 2 trilyon Türk lirası, çok büyük kaynakları bu anlamda seferber etmiş durumdayız. Yaptığımız tasarruf genelgelerinde de deprem bölgesini, deprem harcamalarını biliyorsunuz, hariç tuttuk. Bu konularda hiçbir şekilde bir taviz vermiyoruz. Sayın Cumhurbaşkanı'mızın gözetiminde, liderliğinde deprem bölgelerimizi bir an önce ihya etmek için her türlü gayreti sarf ediyoruz. Sadece Ankara'dan da bakmıyoruz, bakanlarımız, ilgili kurumlarımız sürekli sahadalar, sürekli çalışmaları izliyorlar, eksiklikleri görüp gideriyorlar."
Yılmaz, bu anlamda çalışmalara emek veren tüm kurumlara, bakanlıklara, yerel yönetimlere teşekkür etti.
"Çok büyük ölçekli bir mesele ama el ele bu sorunu aşıyoruz"
Deprem sonrası bölgede yapılan çalışmaların önemine vurgu yapan Yılmaz, şu ifadeleri kullandı:
"En gelişmiş' dediğimiz ülkelerin bile altından kalkmasının çok kolay olmadığı bir mesele. Türkiye Cumhuriyeti çok şükür güçlü yapısıyla, siyasi istikrarıyla, güçlü bütçesiyle bu yükün altından kalkıyor. Bu sene sonu itibarıyla büyük oranda bir gelişme sağlamış olacağız, konutlarda gelecek sene sonuna doğru aşağı yukarı hak sahiplerine ihtiyaçlarını dağıtmış olacağız. Bunları yaparken de koordinasyon içinde çalışmak çok önemli, birinin yaptığını diğerinin bozmaması çok önemli. Bu konuların koordinasyon içinde yürütülmesi için bakanlarımızla geçtiğimiz yıl toplantılar yapmıştık, bir mekanizma kurmuş durumdayız Ankara'da, ilgili tüm bakanlıklarımız haftada bir, 10 günde bir toplanıp çalışmaları gözden geçiriyorlar. Bir çalışma bittiğinde diğer çalışmanın gecikmemesi için her türlü gayret sarf ediliyor. Çok büyük bir alan, çok sayıda şantiye, 110 bin civarında çalışan olan bir deprem çalışmasından bahsediyoruz. Çok büyük ölçekli bir mesele ama Türkiye Cumhuriyeti, devlet, millet olarak el ele bu sorunu aşıyoruz."
Bir daha böyle afetlerin yaşanmamasını temenni eden Yılmaz, afette yaşamını yitirenlere bir kez daha rahmet dileğinde bulundu.
Geride kalanlara sabır dileyen Yılmaz, "En ağır şekilde bu sorunu yaşayan Hatay başta olmak üzere bütün deprem bölgelerini, inşallah eskisinden de daha güçlü, sağlıklı, dirençli bir hale getirmeye kararlıyız, konutlarıyla, altyapılarıyla, ekonomik, sosyal hayatıyla bu 3 temel başlık altında bölgelerimizi ihya, inşa etmeye devam edeceğiz." diye konuştu.
Yılmaz, Hataylıların ve tüm depremzedelerin Kurban Bayramı'nı tebrik etti.
