AYM Başkanı Özkaya: "Hak ve özgürlükler demokrasinin esaslı unsurudur"

Anayasa Mahkemesinde yeni üye Metin Kıratlı için yemin töreni düzenlendi. Törene Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da katıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya karşıladı. Kıratlı’nın yemini öncesi konuşan AYM Başkanı Kadir Özkaya, “Herkesin malumu olduğu üzere bütün yargısal çabaların gayesi adaleti tesis etmektir. Böyle olunca da yargısal faaliyetlerin başaktörleri olan hâkim ve savcılar hakkın ayakta tutulması ve adaletin sağlanması bakımından en önemli sorumluluğun kendilerinde olduğunu asla hatırlarından çıkarmamalı; iç dünyalarındaki öznel duygu ve düşünceleri de dâhil olmak üzere herhangi bir dışsal etki altında kalmadan, çekinmeden, endişe duymadan, tarafsız bir tutumla pozitif hukuk düzenimizin öngördüğü çerçeve içinde özgürce karar vermelidir. Aklı ve bilimi daima başat bir konumda tutmalıdır. Anayasal kimliğimizi oluşturan ilke ve değerlerin en önemli güvencesi, bağımsız ve tarafsız bir yargının varlığıdır. Bağımsız ve tarafsız bir yargının varlığı da ancak bağımsız ve tarafsız hâkimlerle mümkündür" ifadelerini kullandı.

"Hak ve özgürlükler demokrasinin esaslı unsurudur"
Hukukun üstünlüğüne dayalı demokratik toplumlarda insan hak ve özgürlüklerinin korunmasının büyük bir öneme sahip olduğunu ifade eden Özkaya, "Hak ve özgürlükler demokrasinin esaslı unsurudur. Bu koruma da ancak bağımsız ve tarafsız bir yargının, yeterli hukuki mevzuat ve güvencelerin varlığı hâlinde sağlanabilir. Bu bağlamda anayasa mahkemeleri de anayasal denetim yaparak, demokratik toplumların insanı ve devleti adalet temelinde yaşatma ortak amacının gerçekleşmesine hizmet eder. Mahkememiz de bu amacı gerçekleştirmek üzere kurulmuştur ve kendisine, diğerlerinin yanında bazı normların Anayasa’ya uygunluğunu denetlemek ve bireysel başvuruları karara bağlamak görev ve yetkisi verilmiştir" dedi.

"Bireysel başvuru yolu ile AYM’ye hak ve özgürlükleri koruma ve geliştirme misyonu yüklenmiştir"
Anayasa Mahkemesine verilen bir diğer görevin de biraz önce belirttiğim gibi bireysel başvuruları karara bağlamak olduğunu söyleyen Özkaya, "Gerekçesine göre bireysel başvurunun getirilişinin iki temel amacı vardır: Birisi ‘ülkedeki temel haklar standardının yükseltilmesini sağlamak’ olarak söyleyebileceğimiz ilkesel amaç, diğeri de ’hak ihlali iddialarının uluslararası yargı organlarına taşınmadan ülke içinde incelenmesini sağlamak’ olarak ifade edebileceğimiz pratik amaçtır. Bireysel başvuru yolu ile Anayasa Mahkemesine, ilkesel amaç bağlamında hak ve özgürlükleri koruma ve geliştirme misyonu yüklenmiştir. Mahkememiz, bu misyon temelinde hak ve özgürlüklere ilişkin standartları koruma ve geliştirme yönünde çok önemli görev ifa etmiş, ciddi sorumluluklar üstlenmiş; yaşama hakkından ifade özgürlüğüne, mülkiyet hakkından örgütlenme özgürlüğüne kadar hak ve özgürlüklerle ilgili binlerce karar vermiştir” diye konuştu.
Bireysel başvuru yolunun hayata geçmesinin ardından AİHM nezdinde Türkiye aleyhine yapılan başvuruların ve AİHM tarafından Türkiye aleyhine verilen ihlal kararlarının sayısında da önemli ölçüde azalmalar olduğunu dile getiren Özkaya, Anayasa Mahkemesinin adalet, hukukun üstünlüğü, temel hak ve özgürlükler gibi değerlerin gerçekleşmesine katkı yapmaya, bireylerin ve kurumların adalet duygularını tatmin etmeye, onların devlete ve hukuka olan güvenlerini artırmaya çalışmakta olduğunu kaydetti.