ANKARA (AA) - BBC'nin haberine göre, Ay'ın güney kutbuna inen Hindistan'a ait Chandrayaan-3 uzay keşif aracının bulguları, Ay'ın oluşma dönemlerinde söz konusu bölgede magmadan oluşan bir okyanus olduğunu doğruladı.
Ay'ın 4,5 milyar yıl önceki oluşum dönemlerinde erimiş kaya ve madenlerden oluşan magma okyanuslarıyla kaplı olduğuna yönelik "Ay Magma Okyanusu Kuramı" mevcut.
Bilim insanları, Ay'ın oluşumunu izleyen dönemde soğumaya başladığını ve "ferroan anortozit" adı verilen, Ay'dan getirilen kaya örneklerinde sıklıkla bulunan daha hafif bir mineralin yüzeye çıktığını düşünüyor.
Ağustos 2023'te, Chandrayaan-3'ün iniş aracı Vikram'ın Ay yüzeyine bıraktığı, Hintçede "bilgelik" anlamına gelen Pragyaan tekerlekli keşif aracındaki, "Alfa Parçacığı X-ışını Spektrometresi" adı verilen bir araçla 23 ölçüm yapıldı.
Ölçümleri inceleyen bilim insanları, Chandrayaan-3 uzay aracının Ay'a iniş yaptığı daha önce keşfedilmemiş bölgede, "ferroan anortozit" bulunduğunu tespit etti.
Hindistan'ın Gujarat eyaletinin Ahmedabad kentindeki Fiziksel Araştırma Laboratuvarı (PRL) çalışanı, araştırmanın yazarlarından Prof. Dr. Santosh Vadawale, bulgularının Ay'ın oluşumuna yönelik kuramları destekler nitelikte olduğunu belirtti.
4 milyar yıl önce Ay'a göktaşı çarptığına dair deliller de bulunduÖlçümlerde "ferroan anortozit" yanında, magnezyum da tespit edildi.
Ekip, magnezyumun Ay'ın derinliklerinde bulunduğunu, 4 milyar yıl önce göktaşı çarpmasıyla oluştuğu düşünülen ve Praygam gezgini tarafından araştırılan alana 350 kilometre uzaklıktaki, 2 bin 500 kilometre çapında, yaklaşık 8 kilometre derinlikteki Güney Kutbu-Aitken Havzası'ndan gelmiş olabileceğini vurguladı.
PRL Direktörü Prof. Dr. Anil Bhardwaj, "(Bulunan magnezyum), bu havzaya büyük bir asteroitin çarpması sonucu saçılan maddelerden olabilir. Bu süreçte (asteroit) Ay'ın daha derin bir bölümünü de kazdı." ifadesini kullandı.
Hindistan Ay'a yumuşak iniş gerçekleştiren 4'üncü ülke olmuştuChandrayaan-3'ün Pragyaan aracı Ağustos 2023'te Ay'ın güneyindeki 70 derece enlemlerde 10 gün süren araştırmalar yapmıştı.
Hindistan'ın misyonundan önce, ABD'nin Apollo programıyla, Ay'ın orta enlemlerinde magma okyanuslarının ana kanıtı bulunmuş, Dünya'ya "ferroan anortozit" içeren kaya örnekleri getirilmişti.
Araştırmanın sonuçları Nature dergisinde yayımlandı.
Muhabir: Yavuz Aydın
