AJANSLAR -
Bakanlıktan yapılan açıklamada, 2020 yılı Ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre ihracatın yüzde 5,74 azalarak 12 milyar 463 milyon dolar, ithalatın yüzde 20,64 artarak 18 milyar 776 milyon dolar, dış ticaret hacminin yüzde 8,52 artarak 31 milyar 239 milyon dolar olarak gerçekleştiği kaydedildi.
GTS’ye göre Ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 5,74 oranında azalan ihracat, 12 milyar 463 milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı ayda ithalat ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 20,6 artışla 18 milyar 776 milyon dolar oldu. Ağustos ayında dış ticaret hacmi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,52 artarak 31 milyar 239 milyon dolar olurken, ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 66,4 olarak gerçekleşti.
GTS’ye göre Ağustos ayında altın hariç ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4,92 oranında azaldı, altın hariç ithalat ise yüzde 0,30 oranında azaldı. Altın ticareti hariç tutulduğunda 2020 yılı Ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre ihracat yüzde 4,92 azalarak 12 milyar 182 milyon dolar, ithalat yüzde 0,30 azalarak 14 milyar 694 milyon dolar, dış ticaret hacmi yüzde 2,45 azalarak 26 milyar 877 milyon dolar olarak gerçekleşti.
İhracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 82,9 oldu
Ağustos ayında geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 394 artışla 4 milyar 82 milyon dolarlık altın ithalatı gerçekleştirilmiş olup, bu rakam 1989 yılından bu yana aylık bazda en yüksek altın ithalat rakamı oldu. Ocak-Ağustos döneminde ise geçen yılın aynı dönemine kıyasla altın ithalatı yüzde 153 oranında artış göstererek 15 milyar 118 milyon dolar olarak gerçekleşti. İşlenmemiş veya yarı işlenmiş altın ithalatı hariç tutulduğunda Ağustos ayı ithalatı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0,30 oranında azaldı. Bunun sonucunda işlenmemiş veya yarı işlenmiş altın dış ticareti hariç tutularak bakıldığında Ağustos ayında ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 82,9 gibi oldukça yüksek bir seviyeye çıktığı görüldü. Ocak-Ağustos dönemine bakıldığında ise bu oranın yüzde 83,6 düzeyine yükseldiği kaydedildi.
Ağustos ayında en önemli ihraç pazarı olan Avrupa Birliğinde yaşanan talep daralmasına ilave olarak, ülkemizde üretim yapan otomotiv firmalarının Ağustos ayında yıllık rutin bakım araları kapsamında üretimlerine ara vermesi nedeniyle otomotiv sektöründe üretim ve ihracatta daralma yaşandı. Ağustos ayında motorlu kara taşıtları ihracatı geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 18,02 oranında azalarak 1 milyar 246 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ağustos ayında motorlu kara taşıtları ihracatında yaşanan bu düşüş aylık bazda ihracat düşüşünün yüzde 36’sını oluşturdu.
Petrol fiyatlarında yaşanan düşüşe ilave olarak pandemi döneminde uluslararası ticarette yaşanan daralmaya bağlı olarak azalan sevkiyatlar nedeniyle gemi yakıtları, seyahat kısıtlamalarına bağlı olarak azalan uluslararası seyahatler nedeniyle hava taşıtları yakıtı ihracatında geçen yılın Ağustos ayına kıyasla daralma yaşandı. Bu kapsamda, Ağustos ayında petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar ihracatı ise geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 61,55 oranında azalarak 244 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ağustos ayında bu sektörün ihracatında yaşanan düşüş aylık bazda ihracat düşüşünün yüzde 51,5’ini oluşturdu.
Ağustos ayında hazır giyim sektörü ihracatı geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 5,5 oranında artarak 1 milyar 392 milyon dolar; kimyasallar sektörü ihracatı geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 6,3 oranında artarak 1 milyar 1 milyon dolar; tekstil sektörü ihracatı geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 9,3 oranında artarak 939 milyon dolar; meyve, sebze ve mamulleri sektörü ihracatı ise geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 19,3 oranında artarak 491 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bakanlık tarafından gerçekleştirilen ihracatın tabana yayılması çalışmaları kapsamında Ağustos ayında ihracat yapan firma sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3,3 artarak 37.776 olarak gerçekleşti.
Haziran ayı ile başlayan normalleşme süreci kapsamında Haziran-Ağustos 2020 üç aylık dönemi geçen yılın aynı dönemi ile kıyasladığında ihracat yüzde 0,3 artış gösterirken, bu durum ekonomik toparlanmanın normalleşme sürecinde başarı ile devam ettiğini gösterdi. Ayrıca, altın ticareti hariç bırakıldığında geçen yıl Haziran-Ağustos döneminde yüzde 83,9 olan ihracatın ithalatı karşılama oranının bu yıl yüzde 90’a ulaştığı görüldü.
Mart ayından itibaren tüm dünyayı hem sosyal hem de ekonomik anlamda olumsuz etkileyen Covid-19 salgını nedeniyle küresel ekonomide yaşanan daralmanın olumsuz etkilerinin hem ülkemizin hem de ticaret ortaklarının normalleşme sürecine girdiği Haziran ayından itibaren zayıfladığı görüldü. Haziran ayından itibaren dış ticaretteki toparlanma sürecine Bakanlığın başlattığı temassız ticaret, sanal ticaret heyetleri, sanal fuar organizasyonları, e-ihracat destekleri gibi dijital ekonomi politikaları, export akademi, online kadın girişimci networkü, sanal ticaret akademisi, dış ticaret eğitim seminerleri, ticaret müşavirleri ile e-sohbet toplantıları ve Kolay İhracat Platformu gibi sanal ortamda yapılan eğitim ve ihracatı tabana yayma faaliyetleri ile alternatif ulaşım güzergâh ve taşıma yöntemleri gibi lojistik politikalarıyla yoğun ve etkin biçimde katkı sağlanması ile ileriye dönük pozitif sinyaller verildiğini söylemenin mümkün olduğu vurgulandı. Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, "Pandemi sürecinin neden olduğu olumsuz etkilerin bertaraf edilerek, ihracatımızda ürün ve pazar çeşitliliğinin geliştirilmesi, ihracatçılarımızın uluslararası rekabet gücünün arttırılması ve ülkemizin süreçten en az etkilenen ülke olması adına Bakanlığımız çalışmalara hız kesmeden devam edecek" denildi.
Ağustos ayında açıklanan öncü göstergeler üretim ve ihracata ilişkin olumlu sinyaller veriyor. Ağustos ayı “Türkiye İmalat Sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI)” 54,3 olarak gerçekleşirken, bunun iyileşmenin devam ettiğine işaret ettiği vurgulandı. Ayrıca Yeni İhracat Siparişleri Endeksi de Ağustos ayında 53,4 olarak gerçekleşti. Türkiye'nin önemli ticaret ortaklarının yer aldığı Avro Bölgesi'nde Ağustos ayı PMI endeksi 51,7 olarak gerçekleşirken, ABD ve İngiltere’de ise endeks sırasıyla 53,6 ve 55,3 olarak gerçekleşti. Önümüzdeki dönemde pandeminin kontrol altına alınmasıyla ticaret ortakların ekonomik aktivitesindeki canlanmanın devam etmesinin ihracat olumlu yansımasının beklendiği kaydedildi.
Ağustos ayında en fazla ihracatı gerçekleştirilen fasıl “kazanlar ve makineler” oldu
“Kazanlar ve Makinalar” faslında ihracat Ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4,81 azalışla 1 milyar 258 milyon dolar oldu. Ağustos ayında en fazla ihracat yapılan diğer fasıllar ise sırasıyla yüzde 18,02 azalışla “Motorlu Kara Taşıtları” (1 milyar 246 milyon dolar) ve yüzde 2,93 artışla “Örme giyim eşyası ve aksesuarı” (761 milyon dolar) oldu.
Normalleşme süreci ile ana metal sanayi, hazır giyim ve gıda gibi sektörlerdeki ihracat artış trendi Temmuz ayı ile kıyaslandığında Ağustos ayında da devam etti. Diğer taraftan, normalleşme sürecinin etkisiyle Temmuz ayına kıyasla Ağustos ayında ihracatı önemli ölçüde artış gösteren fasıllar göze çarptı. Ağustos ayında bir önceki aya göre hava taşıtları, uzay taşıtları ve bunların aksam ve parçaları yüzde 192,8; hasırdan, sazdan veya örülmeye elverişli diğer maddelerden mamuller, sepetçi ve hasırcı eşyası yüzde 64,3; demiryolu v.b. hatlara ait taşıtlar ve malzemeler, bunların aksam-parçaları, mekanik trafik sinyalizasyon cihazları yüzde 42,0; hububat yüzde 28,4; yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular yüzde 18,8; kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar yüzde 4,5, ve değirmencilik ürünleri, malt, nişasta, inülin, buğday gluteni yüzde 2,4 oranında arttı.
En fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu
Ağustos ayında en fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla Almanya, İngiltere ve ABD olurken, ithalatta ise ilk üç sırayı Çin, Almanya ve Irak aldı. Ağustos ayında ihracatçılar zorlu pandemi koşullarına rağmen 207 farklı ihracat pazarına ulaşmayı başardı. Covid-19 kısıtlamaları sonrası başlayan normalleşme süreçlerinin ikili ticarete olumlu yansımasının Ağustos ayında da devam ettiği görüldü. Başta AB ülkeleri olmak üzere ana ihracat pazarlarındaki normalleşme ile beraber, bu pazarlara ihracatın da toparlanma sürecine girdiği görüldü. Bununla birlikte bir önceki aya göre Belarus’a yüzde 50,8, Lübnan’a yüzde 10,1, Hırvatistan’a yüzde 8,8, Azerbaycan’a yüzde 8,5, Brezilya’ya ve BAE’ye yüzde 2,3 ve İngiltere’ye yüzde 1,6 oranlarında ihracat artışı kaydedildi.
En büyük ilk 3 ihracat pazar toplam ihracatın yüzde 23,6’sını oluşturdu
Ağustos ayında GTS’ye göre en fazla ihracat yapılan ilk üç ülke olan Almanya, İngiltere ve ABD’ye yönelik ihracat toplam aylık ihracatın yüzde 23,6’sını oluştururken, en fazla ithalat yapılan ilk üç ülke olan Çin, Almanya ve Ira'ın aylık ithalattan aldığı pay ise yüzde 28,2 olarak gerçekleşti. “Ticarette Yeni Yol Haritası” çerçevesinde 2020 yılı Ağustos ayında potansiyel pazarlardan Çin’e ihracat geçen yılın Ağustos ayına göre yüzde 9,81 oranında artış gösterdi. Geçen yılın aynı ayına göre 2020 yılı Ağustos ayında görülen Güney Kore’ye yüzde 35,2’lik, Belçika’ya yüzde 29,1’lik, Sırbistan’a yüzde 29,0’luk, Arjantin’e ve Avustralya’ya yüzde 28,4’lük, Ukrayna’ya yüzde 11,3’lük, İsrail’e yüzde 10,9’luk, Bulgaristan’a yüzde 10,4’lük, Danimarka’ya yüzde 10,2’lik, ABD’ye yüzde 9,51’lik ihracat artışları ise dikkat çekti.
Ağustos ayında Avrupa Birliği ülkelerine yapılan ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5,74 azalışla 6 milyar 139 milyon dolar olurken, söz konusu ülkelere yapılan ihracat toplam ihracatın yüzde 49,3’ünü oluşturdu.
Dış ticarette en çok kullanılan taşıma şekli deniz yolu taşımacılığı oldu
2020 yılı Ağustos ayında gerçekleştirilen ihracatın taşıma şekillerine bakıldığında en çok ihracat “deniz yolu” (7 milyar 212 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla “karayolu” (4 milyar 84 milyon dolar) ve “hava yolu” ulaşımı (963 milyon dolar) izledi. İthalatın taşıma şekillerine bakıldığında ise, en çok ithalat “deniz yolu” (8 milyar 982 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla “hava yolu” ulaşımı (5 milyar 281 milyon dolar) ve “karayolu” (3 milyar 123 milyon dolar) takip etti.
İhracatta en çok tercih edilen ödeme şekli mal mukabili oldu
2020 yılı Ağustos ayında ihracatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında en çok ihracat “mal mukabili ödeme” (8 milyar 257 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini “peşin ödeme” (1 milyar 759 milyon dolar) ve “vesaik mukabili ödeme” (1 milyar 131 milyon dolar) takip etti.
İthalatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında en çok ithalat “mal mukabili ödeme” (10 milyar 153 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini “peşin ödeme” (4 milyar 814 milyon dolar) ve “bedelsiz” (1 milyar 568 milyon dolar) izledi.
