İSTANBUL (AA) - Türkiye İş Bankası tarafından Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü'nün kullanımına sunulan insansız su altı planörü "Deniz Kaşifi", Marmara Denizi ve Akdeniz'de ilk kez kesintisiz otonom ölçümleme yaparak önemli veriler topladı.
Bankadan yapılan açıklamaya göre, denizlerdeki kirliliğin önlenmesi ve ekosistemin sürdürülebilirliği için ODTÜ ile hayata geçirilen işbirliği bir yılı aşkın süredir devam ediyor.
İş Bankası tarafından bilimsel çalışmalara destek olmak üzere ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü'nün kullanımına sunulan "Deniz Kaşifi" isimli insansız su altı planörü, bilime ışık tutacak önemli veriler topladı.
Marmara ve Akdeniz'deki ekosistem ve iklim araştırmalarına destek sağlayan veriler, Doğu Akdeniz'de deniz suyu sıcaklıklarının dünya ortalamasının üzerinde olduğunu ortaya koydu.
"Deniz Kaşifi"nin deniz araştırmalarına sunduğu en kritik faydanın, geniş bir alanı yatay ve dikey yönde sürekli tarayarak, kesintisiz ve yüksek çözünürlükteki verileri toplaması dolayısıyla bölgedeki günlük değişimleri yakalayıp tespit edilebilmesi oldu.
Araştırmada, Bandırma ve Edremit Körfezi'nin bulunduğu güney bölgesine kadar oksijenli Akdeniz alt suyunun giriş yaptığı gözlemlendi.
Bu kadar geniş bir alanda yatay ve dikey yöndeki değişimleri ilk kez yüksek çözünürlüklü olarak ortaya koyan sonuçlar, Marmara Denizi'nde canlı hayatı üzerinde olumsuz etkilerin daha da artmaması için adımların atılması gerektiğine işaret ediyor.
- "Buradaki canlılar tüm gezegendeki yaşamı destekliyor"
İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı ve Sürdürülebilirlik Lideri İzlem Erdem, 100'üncü yılını kutlayan İş Bankası'nın sürdürülebilirlikle özdeşleştirilen temel ilkelerinin kuruluşlarından bu yana tüm faaliyetlerinin ana dayanaklarından biri olarak gördüğünü vurguladı.
Ekolojik dengenin sağlanmasında büyük rolü bulunan denizlerimizdeki kirlilik sorununun, herkesin ortak meselesi olduğuna işaret eden Erdem, "Dünya üzerindeki yaşanabilir hacmin yüzde 90'ından fazlası derin denizlerde yer alıyor ve buradaki canlılar tüm gezegendeki yaşamı destekliyor. Bu nedenle denizlerle birlikte deniz kaynaklarını korumak ve sürdürülebilir kılmak amacıyla konunun uzmanlarıyla işbirlikleri yapıyor, pek çok çalışma yürütüyoruz. Bu değerli çalışmalardan biri olan Deniz Kaşifi'nin, ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü'nün yaptığı deniz araştırmalarında katkısı olduğunu görmekten ve iklim sorunlarına bilimsel çözümler üretilmesi için veri oluşturulmasına destek sunabiliyor olmaktan büyük mutluluk duyuyoruz." ifadelerini kullandı.
- "Acil önlem alınması gerekiyor"
Açıklamada görüşlerine yer verilen ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, Marmara Denizi'nin, iklimde meydana gelen olumsuz değişimlerin yanında yoğun insan aktivitelerinin yaşandığı bir iç deniz olduğunu belirtti.
Salihoğlu, Türkiye nüfusunun beşte birine ev sahipliği yapan, tarımdan enerjiye, turizmden sanayiye kadar çeşitlenmiş bir ekonomik büyüklüğe sahip olan illerle çevrili olmasının Marmara Denizi üzerindeki insan baskısının her geçen gün artmasına neden olduğunu aktardı.
Diğer denizlerle su alışverişinin sadece iki dar boğaz ile olmasının, Marmara'nın insana karşı savunma gücünü düşürdüğüne dikkati çeken Salihoğlu, şunları kaydetti:
"Marmara Denizi'nin Karadeniz gibi belli bir derinlikten sonra oksijenin olmadığı ölü bir deniz haline gelmesinin önüne geçmek için acil önlemler alınması gerekiyor. İlk etapta havza ve atıksularla Marmara’ya taşınan azot, fosfor gibi besin yüklerince zengin insan kaynaklı evsel, endüstriyel ve tarım kaynaklı kirleticilerin kontrol altına alınması ve denetlenmesi büyük önem taşıyor."
- Akdeniz'de sıcaklık artışı deniz ekosistemini etkiliyor
Akdeniz'deki bulgulara ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Barış Salihoğlu, ısınma, beklenmedik hava olayları, denizlerin asitlenmesi (asidifikasyon) gibi insan kaynaklı iklim değişiminin etkilerinin tüm Akdeniz'de yoğun şekilde yaşandığı bilgisini paylaştı.
Salihoğlu, yaptıkları araştırmalarda bu etkilerin en fazla hissedildiği Doğu Akdeniz'deki deniz suyu sıcaklıklarının dünya ortalamasının üzerinde olduğunu belirterek, şöyle devam etti:
"Ayrıca Süveyş Kanalı'ndan giren yabancı türlerin adaptasyon başarısı bölgenin biyoçeşitliliğini tehdit ediyor. Bu da deniz ekosisteminin bütünü açısından önemli değişimlerin olacağını gözler önüne seriyor. Tüm bu bulguların tespitinde yüksek çözünürlüklü veri ihtiyacı öne çıkıyor. Deniz Kaşifi tam da bu noktada hem bilim insanlarına hem de karar vericilere kaliteli, kesintisiz ve yüksek çözünürlüklü veri sağlamaya devam ediyor." değerlendirmelerinde bulundu.
