Türkiye’de ise geçen hafta açıklanan ilk vakanın ardından hızla bir takım tedbirler alınmaya başlandı. Ağaç işleme makineleri sektörünün oluşan yeni duruma ilişkin değerlendirmesini yapan AİMSAD Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Erol; 2018 ve 2019’un ekonomik olarak zorlu geçen yıllar olduğunu belirterek, "Bizim sektörümüz ve tüm makine sektörü toparlanma için 2020’ye odaklanmıştı. 2019’un ikinci yarısından itibaren sektörde hareketlenme başladı, ocak ayı ihracat verilerinde beklediğimiz gibi yüzde 30, yüzde 50 arasına varan bir artış gördük. Hem devletin oluşturduğu teşvik mekanizmasından ve verdiği kredilerden dolayı, hem faizlerin düşmesinden, hem de mobilya sektörünün oluşturduğu ihracat atağından dolayı piyasa hareketlendi. Şubat verileri henüz çıkmadı ama şubatın belli bir bölümüne kadar da iç piyasada artış devam etti ancak mart ayına geldiğimiz zaman koronavirüsün çok fazla etkilediği partnerlerimiz İtalya, Almanya, ihracatta İran, ithalatta Çin gibi ülkeler sebebiyle ne olacak bilemiyoruz." dedi.
Ticarette sözleşmelerin 3-5-6 aylık sürelerde olduğu için devam edeceğini, ancak bu sözleşmelerin süresi dolunca yeni siparişlerin alınıp alınmayacağını öngöremediklerini söyleyen Erol, pek çok ülkenin ardı ardına kapılarını kapatması sebebiyle ithalatta çok büyük düşme yaşanabileceğine dikkat çekti. Tüm dünya ülkelerinin bu yeni kriz sebebiyle ciddi kayıpları olacağını söyleyen Mustafa Erol, Avrupa ülkerinin ara ürünleri Çin gibi ülkelerden toplayarak montaj sanayisine dönük imalat yaptığına dikkat çekti. Erol, Almanya, Fransa, İtalya, Amerika gibi ülkelerin imalatçılarında daha büyük bir kriz olacağını söyledi.
"Yerli ve milli kavramına fayda sağlayacak”
Koronavirüsün etkisinin ne kadar süreceğinin bilinmediği için yılın ikici yarısına ilişkin sağlıklı bir değerlendirme yapamadığını vurgulayan Erol, "Makine sektörü olarak planımız, olabildiği kadar yerli ve millileşebilmek. Bu durumun belki bize şöyle bir faydası olacak: İmalat yapabilmek için yerli ürün bulmaya çalışacağız. Her firma şu anda onu zorluyor zaten. "Ne kadar yerli yapabilirim?" diye araştırıyor. Avrupa’da montaj sanayinin durması talepleri bize çevirebilir. Manzara günden güne çok hızlı değiştiği için veriler bazında konuşmak doğru değil, sene sonu göreceğiz." diye konuştu.
"Şu an en önemli şey piyasanın talebini karşılamak"
Sektörde panik olmadığına da dikkat çeken Erol, tüm AİMSAD üyelerinin, gerek iş yerlerinde hijyen tedbirleri, gerek uzaktan çalışma modelleri konusunda gerekli önlemleri aldığını bildirdi.
Piyasada çok ciddi düşüşler yaşansa bile üretimin durmayacağını, üretmeye devam edeceklerini vurgulayan Erol, tedarik zincirinin çökmemesinin önemine değindi. Makine sektörü, imalat sektörü durursa tüm sektörlerin duracağını belirten Erol, "Bu durumun yaşanmamasını diliyorum. Bence şu anda en önemli şey piyasanın talebini karşılamak. Bence bizim makinelerimiz doğru kategoride. O sebeple bizim adet yaparak özellikle Çin ve İtalya’nın boşalttığı açığı doldurmamız gerekiyor." dedi.
Sektörde pek çok fuarın ertelendiğini de hatırlatan Mustafa Erol, Ekim ayına kadar toparlanma olursa, Ekim ayında İstanbul’da yapacakları Woodtech Fuarı’nın sektör için çok daha önemli olacağına da sözlerine ekledi.
"Makine sektörü de desteklenen sektörler arasına alınmalı"
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı Ekonomi Kalkanı Destek Paketi’ni de değerlendiren Erol, "Herşey çok güzel çok teşekkür ediyoruz. Gerçekten çalışılmış fakat makine sektörü de desteklenen sektörler arasına alınmalı. Sektörümüz kritik sektör olduğu için bu paketin içinde mutlaka olması gerekiyor. Makine sektöründeki kredilerin ötelenmemesi bizi sektör olarak çok etkiler. Diğer sektörlerde olduğu gibi en azından asgari 3 aylık kredi borçlarında ve KGF borçlarına öteleme bekliyoruz. Devletimizin uyguladığı bu öteleme çalışmalarına özel bankaların da katlanarak destek vermesini sadece iyi gün dostu değil, kötü gün dostu olduklarını bize göstermesini bekliyoruz." şeklinde konuştu.
"Üretimin olmadığı yerde büyüme olmaz"
Leitz Kesici Takımlar Genel Müdürü ve AİMSAD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Yesari Yerli de sektör olarak 2020’ye odaklandıklarını, 2020’nin ikinci yarısıyla beraber dünya çapında bir toparlanma beklediklerini ancak yaşanan koronavirüs krizi ile birlikte durumun belirsizleştiğini söyledi.
Şu ana kadar açıklanan verilere göre, virüsün sadece dünya ekonomi borsalarına etkisinin 16 trilyon dolarlık bir kayıp olduğunu vurgulayan Yerli, "Bu inanılmaz büyük bir rakam ve ne zaman biteceğini de bilmiyoruz. Tüm dünyada 2020 için ortalama GSMH’nin dolar bazında 2.9 olması beklenirken bu -1’e geriledi. Tabi bu beraberinde kısıtlamalar getirecek ne zaman biteceği belli değil. En önemli sorun üretimdeki çok büyük kayıp. Üretim olmadığı takdirde büyümenin olması mümkün değil." dedi.
"İtalya boyutlarına gelirsek zararımız İtalya’dan çok büyük olur"
2020’de çok daha iyi bir netice beklerken şu anda ne olacağını kestiremediklerini bildiren Yerli, "Önümüzü görmeye başlasak yıkıntının ne olmaya başladığını göreceğiz ama inşallah şu ana kadar geldiği yerde durur da kimseye zarar vermez, İtalya boyutlarına gelirsek bizim zararımız İtalya gibi olmaz bizim çok daha büyük olur. İtalya’nın bu zararı kapatabilme lüksü varken bizim yok. Biz koronavirüs öncesi çok zor ekonomik şartlardaydık. Düşük GSMH, cari açık fazlası, gelir dağılımı dengesizliği zaten yapısal sorunlarımızdı, bir de koronavirüs vurunca bunların kapanması daha da zor olur maalesef." diye konuştu.
Ağaç işleme makineleri sektörünün çok kırılgan bir sektör olduğuna değinen Yerli, sektörde henüz kültürel altyapısı çok kuvvetli ve ekonomik geçmişi çok sağlam olan şirketler olmadığını söyledi.
Kurallar silsilesinin takip edilmesinin sektörde daha bireysel olduğuna vurgu yapan Yerli, AİMSAD gibi sektör örgütleri toplumu bilinçlendirmeye çalışsa da, yine de bu krizden fazla etkilenecek sektörlerin başında geldiklerini bildirdi.
"Bırakın B planını, A planımız bile yokmuş"
Yerli konuşmasını şöyle sürdürdü: "Bu krizde herhangi bir hazırlığımız yokmuş onu gördük. Dünyada da olmadığını gördük. Bırakın B planını A planımız bile yokmuş. Biz depreme karşı, yangına karşı, sabotajlara karşı önlem alırız ama salgın hastalık için hiçbir önlem almadık. Aklımızın ucundan bile geçmedi. Başta Dünya Sağlık Örgütü olmak üzere, dünyada böyle bir durumu öngören kimse çıkmadı. Ülkemiz bu bakımdan bayağı iyi bir sınav verdi. Bu sınavı vermeye de devam edecek. Şirket olarak uzaktan erişimle evden çalışmanın denemelerini yapmaya başladık ancak bizim sektörümüzde asıl iş telefon ve bilgisayar başında değil, makine başında. Makine başında insan yoksa olmaz. Umuyorum ki, bu dönemin de acısı çıkacak. İşler düzelince daha açık ve yoğun bir ticari hayat bizi bekliyor olacak." şeklinde konuştu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı desteklere de değinen Yerli, "Açıklanan Ekonomi Kalkanı Paketi’nde makine sektörü ile müşterimiz konumundaki mobilya sektörüne yönelik net tedbirler görülmemektedir. Bu konuda devletin daha açıklayıcı ve destekleyici tedbirler almasını bekliyoruz." dedi.
"Talep var ancak süreç belirsiz"
AİMSAD Üyesi Biesse Türkiye Operasyon Direktörü Yelda Akıncı da krizlerde ilk önce yatırımların durduğuna dikkat çekti.
Türkiye’nin koronavirüs konusunda çok iyi bir sınav verdiğini ancak dünyada vaka sayısının hızla arttığını bildiren Akıncı, "2018 ve 2019 kolay yıllar değildi. 2020’den herkes daha umutluydu biz de öyle. Güzel de başladık. 2019’un ikinci yarısından itibaren Woodtech Fuarı’nın da etkisiyle bir kıpırdanma başladı. Devam ediyorduk. Aslında şu günlerde hala da taleplerimiz var ama önümüzdeki süreç ne gösterecek bilemiyorum. Türkiye’de de karantina durumu olursa ofis çalışanları için aynı şekilde evlerinden de çalışabilecek alt yapıyı hazırlıyoruz. Müşterilerilerimizin makine arızalarının yüzde 70-80’ini uzaktan destekle çözebilecek durumdayız." dedi.
Ekonomi Kalkanı Destek Paketi’ne ilişkin görüşlerini de paylaşan Akıncı, "Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı destek paketinde bizim gibi ithalatçı firmalara yönelik herhangi bir destek yok. Ama üretici ve ihracatçılar için verilecek vergisel ve finansal desteklerin mutlaka bize de olumlu yansımaları olacaktır. Önemli olan üretimin devamlığı. Üretim olsun ki yatırım da olsun. Açıklanan destek paketinin de amacı bu zorlu süreçte üretimi kesintiye uğratmadan üretim ve ihracat yapan firmalara destek olmak." diye konuştu.
