AA -
İran Anayasayı Koruyucular Konseyi (AKK), nükleer faaliyetlerin hızlandırılmasını ve nükleer tesislerdeki denetimlerin sınırlandırılmasını zorunlu kılan yasa tasarısını Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve hükümet üyelerinin karşı çıkmasına rağmen onayladı.
İran'ın yarı resmi Fars Haber Ajansına göre, dün muhafazakarların çoğunlukta olduğu Mecliste kabul edilen "Yaptırımların Kaldırılması ve İran Ulusunun Çıkarlarının Korunması için Stratejik Eylem Planı" adı verilen tasarı, nihai onay makamı olan AKK tarafından incelenmesinin ardından onaylanarak hükümete tebliğ edildi.
İran Meclisi Başkanlık Heyeti Üyesi Ahmed Emirabadi, Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf'ın söz konusu yasayı uygulaması için Cumhurbaşkanı Ruhani'ye ilettiğini duyurdu.
İran, uranyumu en az yüzde 20 oranında zenginleştirecek
İranlı bilim insanı Muhsin Fahrizade'ye yönelik suikastın ardından Meclise getirilip onaylanan yasa, İran Atom Enerjisi Kurumunun uranyumu en az yüzde 20 zenginleştirmeye başlamasını ve düşük düzeyli zenginleştirilmiş uranyum stoklarını artırmasını zorunlu kılıyor.
Nükleer anlaşma, İran'a uranyumu en fazla yüzde 3,67 zenginleştirebilme izni veriyordu.
Ek Protokol'den ayrılarak, nükleer tesislerindeki denetimleri sınırlandıracak
İran, onaylanan yasa kapsamında ayrıca, nükleer anlaşmanın taraflarının iki ay içinde İran'ın bankacılık ilişkilerini ve petrol ihracatını normale döndürecek adımlar atmaması halinde, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) kapsamında 2016'dan bu yana gönüllü olarak uygulanan Ek Protokol'den ayrılacak.
Tahran yönetimi, Ek Protokol uyarınca, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) müfettişlerinin İran'ın nükleer tesislerini istedikleri anda aniden denetlemelerine izin vermişti. İran'ın Ek Protokol'den ayrılması, UAEA müfettişlerinin denetimlerinin sınırlandırılacağı anlamına geliyor.
Ruhani hükümeti yasaya karşı
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani başta olmak üzere üst düzey hükümet yetkilileri, tasarının onaylanmaması için Meclise çağrıda bulunmuştu.
Ruhani, Bakanlar Kurulu toplantısında yaptığı açıklamada, "Meclisin kabul ettiği tasarıyı diplomatik faaliyetler süreci için zararlı görüyoruz. Hükümet bu tasarıyı olumlu görmüyor." ifadelerini kullanmıştı.
Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri de AKK Başkanı Ayetullah Ahmed Cenneti'ye tasarının onaylanmaması gerektiğine dair bir mektup gönderdiklerini duyurmuştu.
AKK Sözcüsü Abbas Ali Kedhodayi, sabah saatlerinde yaptığı açıklamada, 6'ncı maddedeki belirsizlik nedeniyle gözden geçirilmesi için tasarıyı Meclise geri gönderdiklerini söylemişti. Tasarı aynı gün içinde Mecliste yapılan düzenlemenin ardından onay için Konseye tekrar gönderilmişti.
Söz konusu yasa tasarısı daha önce de muhafazakarlar tarafından gündeme getirilmişti ancak İran Savunma Bakanlığı Araştırma ve İnovasyon Kurumu Başkanı da olan nükleer bilimci Fahrizade'nin öldürülmesi süreci hızlandırdı ve tasarının Meclis ve AKK tarafından süratle onaylanmasının yolunu açtı.
Muhafazakarlara yakınlıklarıyla bilinen 12 kişilik AKK üyelerinin 6'sını İran lideri Ayetullah Ali Hamaney atarken, diğer üyeler Meclis tarafından 6 yılda bir seçiliyor.
