Fatih Sultan Mehmet Han döneminden itibaren Topkapı Sarayının ve halkın suyunun taşındığı kemerin Roma döneminde inşa edildiği ve Osmanlı zamanında ise ciddi bir tamirattan geçtiği biliniyor.

Cumhuriyet döneminden itibaren Habipler, Başakşehir ve Bağcılar bölgesinde geniş bir alanda bulunan askeri bölgenin içerisinde kalan Maz’ul Kemer imar baskısından korunarak günümüze kadar yıkılmadan ayakta kalmayı başarmıştır.

Arazi üzerinde bulunan kışlanın kullandığı alanı daraltması ve kemerin bulunduğu yerin çevresinin imara açılmasıyla su kemeri bir anda otobanın ve dev binaların yanında korumasız kaldı.

Kemerin çevresinde bulunan ağaçlandırmalar ve yapılar nedeniyle yakında kimsenin göremeyeceği bir şekle bürüneceğini belirten bölge sakinleri, kemerin etrafında başı boş insanların zaman zaman define aramak için kazılar yaptıklarını ve ruh sağlığı bozuk kişilerinde kemere zarar verdiklerini söylediler.

Yüzyıllar önce inşa edilen buram buram tarih kokan Maz’ul Kemer’in koruma altına alınmasının şart olduğunu söyleyen vatandaşlar, yetkilerden bu konuda hassas davranmalarını ve gerekli önlemleri almalarını talep ediyorlar.

İstanbul’da tarihte su yönetimi

M.Ö. 658 Yılında Sarayburnu ve çevresinde kurulan İstanbul, jeopolitik bakımdan da çok önemli yerleşim merkezlerindendir. Asya ile Avrupa’yı birleştiren Boğazı, Altınboynuz ünvanlı Haliç’i, şehri her taraftan çevreleyen denizleri, burada yaşanan kültür ve medeniyetleri ile İstanbul asırlar boyu siyasi, askeri ve ticari bir merkez haline gelmiştir.

Kuruluş döneminde şehrin su ihtiyacı, yeraltı kaynaklarından sağlanıyordu. İlk önemli su tesisleri Roma İmparatorları zamanında yapılmıştır. İmparator Hadriyen (117-138) tarafından sur dışındaki bir kaynaktan Haliç’in kenar mahallelerine kadar su yolu yaptırıldığı, Valens’in (364-378) de Halkalı civarından Beyazıt’a kadar su getirttiği ve bu Su Yolu için Mazul Kemer ile bugün Bozdoğan diye bildiğimiz Valens Kemeri’ni inşa ettirdiği kayıtlarda mevcuttur. Yine Valens zamanında Belgrat Ormanları’nda bir bent yaptırılmış, Kağıthane Deresi’nin suları ızgara ve havuzlarda toplanarak bu sular şehre getirilmiştir.

Mâzul kemer (mazlûm kemer) tarihçesi

Uzuncaova deresi üzerindeki bulunan Mâzul Kemer(Mazlûm Kemer)IV. yüzyıla tarihlenmiş olsa da Valens zamanında (364-378) inşa edildiği de söylenmektedir. V. Konstantinos devrinde (741-775) tamir edilmiş olup, Fâtih Sultan Mehmed zamanında yapılan tâdilâtlardan sonra Türk devrinde de uzun yıllar kullanılmıştır. Fetih’ten sonra yapılan onarımlar ile Fatih ve Süleymaniye su yollarının künkleri bu kemer üzerinden geçirilmiştir. Bu künklerin çapı 21 cm ve eğimi 0.0001’dir. Mazlumkemer’in üst sırasında 13, alt sırasında 7 kemer bulunmaktadır. İki katlı olan kemer 19 metre yüksekliğe ve 110 metre uzunluğa sahiptir. Kalker taşı bloklarından iki sıra kemerli olarak inşa edilen Mâzul Kemer belli başlı su kemerlerimiz arasındadır ve tarihimiz açıdan önemi ve değeri yüksektir.