ZONGULDAK (AA) - BEUN Mühendislik Fakültesi Geomatik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu ve ekibi, yaklaşık 2 yıl önce yeryüzü olayları ve yapılardaki değişimin tespit edilebileceği yazılım geliştirmek için çalışmalara başladı.
Çalışmalar sonucunda belirli zaman aralığında yeryüzündeki bina değişimleri, barajlardaki su artış ve azalışı, buzul ve kar kütlelerinin erimesi, yapılardaki ve zemindeki deformasyonu tespit edebilen yazılım geliştirildi.
Yazılım sayesinde uydu verileriyle yapılan kıyaslama sonucu Türkiye'nin herhangi bir yerinde bu yöndeki değişim belirlenebilecek.
"Yazılım belediyeler, çevre müdürlükleri ve iklim değişikliği alanında çalışan kurumlar tarafından kullanılabilecek"
Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, gazetecilere, seçilen bölgede ve tarihlerde arazideki insan yapımı ve doğal değişimleri tespit etmelerinin mümkün olduğunu söyledi.
Yazılım sayesinde pek çok konuda bilgi sahibi olunabileceğini belirten Kutoğlu, "Mesela bir bölge yerleşime açılmış, orada yeni binalar yapılmış, ormanlık alanlarda yeni alanlar açılmış veya arazide bir hafriyat, dolgu, kazı yapılmış olabilir. Su kütlesinde değişim, baraj gölünde sular çekilmiş ya da su artışı olmuş olabilir. Bunları geliştirdiğimiz otomatik yazılım sayesinde tespit edebiliyoruz veya bir deprem ya da doğal afet sonrasında meydana gelen hasarları da otomatik olarak seçtiğimiz tarih aralığında gözlemlememiz mümkün olabiliyor." diye konuştu.
Kutoğlu, yazılımın sağladığı görsel haritalama özelliğine değinerek, değişimlerin kırmızı ve mavi renklerle gösterildiğini kaydetti.
Kırmızı renklerin kütle artışını gösterdiğini aktaran Kutoğlu, "Bir binanın üzerine kat çıktıysanız bu kırmızı gözükecektir. Binada kat azalması varsa doğal afet ya da başka bir sebeple bina yıkıldıysa mavi renk olarak gözükecektir. Sulak alanlarda su çekildiyse çekilen alanlar kırmızı gözükecek, su arttıysa mavi gözükecektir. Yine dağlarda iklim değişikliği bakımından kar kütlelerinin de takibi çok önemli. Kar kütlelerindeki değişimleri de buradan takip edebiliyoruz. Maviyse kar kütlelerinde artış var, kırmızıysa kar kütlesi erimiş anlamına gelecektir." ifadelerini kullandı.
Kutoğlu, kıyılardaki dolgu ve erozyonların, yer altı madenciliği faaliyetlerinden kaynaklanan çökmelerin de takip edilebildiğini dile getirerek, yazılımın belediyeler, çevre müdürlükleri ve iklim değişikliği alanında çalışan kurumlar tarafından kullanılabileceğini anlattı.
Yazılımın, kural dışı faaliyetleri tespit etmenin yanı sıra doğal afetlere yönelik uyarı sistemlerinde de faydalı olabileceğini vurgulayan Kutoğlu, "Kıyılardaki dolguları, değişimleri görebiliyoruz. Sistematik bir kıyı erozyonu varsa onları takip etmemiz mümkün. Mesela yer altında maden ocağı işletmesi yapıldı ve arazide tasman dediğimiz çökmeler meydana geldi, bu hareketleri de tespit etmek mümkün olabiliyor. Tabii hiçbir ölçme yöntemi yüzde 100'lük doğrulukta değil. Burada da belli olasılıklar dahilinde tespit edebiliyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Muhabir: Fadime Yılmaz Elma
