Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA), çevre dostu bir enerji ekonomisine geçişi kolaylaştırmak için sunduğu Covid-19 ekonomik programı, iklim değişikliği mücadelesinde fosil yakıttan uzaklaşılması önerisiyle de tüm dünyada ilgi uyandırdı. IEA’nın, Uluslararası Para Fonu (IMF) iş birliğiyle hazırladığı ‘Dünya enerji görünümü sürdürülebilir kalkınma özel raporu’nda, 2021’den 2023’e kadar enerji sektörü yardımıyla ekonomiyi canlandırmak için 3 trilyon dolar değerinde bir yol haritası sunuluyor.
30 IEA üyesi ülkenin hükümetlerine gönderilen raporda, küresel ekonomiyi yılda ortalama yüzde 1.1 büyütmek, yılda 9 milyon çalışanın işini korumak veya yeni iş oluşturmak, enerji kaynaklı sera gazı salınımını plan sonunda 4b5 milyar ton azaltmış olmak gibi hedefler yer alıyor.
İSTİHDAM FIRSATI VE DÜŞÜK KARBONLU ENERJİ
IEA’nın, ’dünyayı daha temiz ve daha dayanıklı bir geleceğe taşıyacak’ eylemleri saptayan enerji odaklı Covid-19 planına yönelik Dünya Nükleer Birliği’nden de (WNA) yanıt geldi. Dünya Nükleer Birliği Genel Müdürü Agneta Rising, yeni nükleer santral yatırımlarının artmasının ekonomiye sağlayacağı pozitif katkıyı vurgulayarak, “IEA raporu, mevcut nükleer santrallerin faaliyetlerini genişletmesinin binlerce işi destekleyeceği ve her bir gigawatt (GW) için diğer düşük karbonlu seçeneklerden çok daha fazla emisyona engel olduğu bilgilerini doğruladı. Hükümetlerin teşvik paketleri, temiz bir enerji geleceği sağlamayı amaçlayan politikalar yoluyla acil istihdam ve ekonomi faydaları sağlamak için yeni nükleer santral yatırımlarını da hızlandırmalıdır” dedi.
UZUN VADELİ EKONOMİK VE SOSYAL FAYDA
Rising, raporla ile ilgili değerlendirmesinde şunları kaydetti: “Temiz bir enerji geleceğine kesintisiz geçişte yeni nükleer santraller önemli rol oynamalıdır. 2020’lerde halihazırda faaliyete geçmesi planlanan 100’den fazla yeni reaktörle birlikte, güçlü politika desteği ile inşaat başlamadan çok önce yüzlerce milyar dolarlık yatırım ve tedarik zincirinde on binlerce iş teşvik edilebilir. İnşaatın yanı sıra, 60 yıl veya daha fazla süren nükleer santral işletme aşaması, özellikle yerel topluluklara fayda sağlayacak çok sayıda uzun vadeli yüksek vasıflı iş oluşturacaktır. Nükleer yeni yapılardaki bu ivme uzun vadeli sürdürülebilir ekonomik büyümeyi destekleyecek ve 2050 yılına kadar 1000 GWe’lik (gigawatt elektrik) yeni nükleer kapasiteyi hedefleyen küresel nükleer endüstrinin Harmony hedefine büyük katkı sağlayacaktır.”
“Pandemi, enerji sistemlerini sürdürülebilir bir şekilde dönüştürmek için eşsiz bir fırsat” diyen IEA İcra Direktörü Fatih Birol ise “Gelecek üç sene, önümüzdeki 30 seneyi ve hatta daha ilerisinin kaderini belirleyecek. Eğer harekete geçmezsek emisyonlarda yaşanacak bir geri sıçrama kaçınılmaz. Böyle bir durum gerçekleştiği takdirde, geleceğimizi öngörmek oldukça zor. Bu yüzden hükümetleri sürdürülebilir teşvik paketleri hazırlamaya davet ediyoruz” ifadelerini kullandı.
IEA’nın ekonomik teşvik planında enerji verimliliği, yenilenebilir enerjilerin genişlemesinin yanı sıra geniş bir yelpazede yer alan farklı temiz enerji teknolojilerini desteklemek için mevcut nükleer santrallere yatırım, yeni nükleer yapıları ve küçük modüler reaktörlerde yeniliği destekleme gibi öneriler yer alıyor. Birol, “Nükleer enerji karbondioksit emisyonlarını azaltmada önemli bir ayarlama faktörü” diye konuştu.
NÜKLEER ELEKTRİK GÜVENLİĞİNİ ARTTIRACAK
Dünya Nükleer Birliği’nden yapılan açıklamada, rapora göre mevcut nükleer santrallerin etkinliklerinin uzatılmasının fosil yakıt ithalatını azaltacağı, güç sistemi esnekliğine katkıda bulunarak elektrik güvenliğini artıracağı ve elektrik maliyetini tüketiciler için daha uygun hale getireceğinin ortaya konduğu kaydedildi. IEA raporunda, mevcut nükleer tesislerin modernleştirilmesi ve iyileştirilmesinin düşük karbonlu elektrik üretiminde ani bir düşüşü önleyeceği sonucuna varıldığına, yeni nükleer santrallerin düşük karbonlu enerji üretimini daha da artıracağına dikkat çekilen WNA açıklamasında şu görüşlere yer verildi: "Raporda, nükleer enerji santrallerinin ömrünün uzatılmasının, kesinti riskini azaltıp esnekliği artırırken, kayıpları azaltmak suretiyle, rüzgar ve güneş fotovoltaikleri gibi değişken yenilenebilir kaynakların daha da büyük oranda entegrasyonunun sağlanmasına destek vererek elektrik güvenliğini artıracağı belirtiliyor. Rapora göre, mevcut nükleer santrallerin etkinliklerinin uzatılması, fosil yakıt ithalatını azaltacak, güç sistemi esnekliğine katkıda bulunarak elektrik güvenliğini artıracak ve elektrik maliyetini tüketiciler için daha uygun hale getirecek".
DÜŞÜK KARBONLU ELEKTRİK ÜRETİMİNE DESTEK
IEA raporunda, mevcut nükleer tesislerin modernleştirilmesi ve iyileştirilmesinin düşük karbonlu elektrik üretiminde ani bir düşüşü önleyeceği sonucuna varıyor. Yeni yapılar ise düşük karbon üretimini daha da artıracak. Rapor, küçük modüler reaktörleri (SMR’ler), daha düşük başlangıç sermayesi yatırımı ile düşük karbonlu nükleer güç sağlama ve tasarım, imalat, tedarik ve inşaat faaliyetlerinde istihdam sağlama potansiyelleri sayesinde daha iyi ölçeklenebilirliğe sahip olması özellikleri ile tanımlıyor. IEA’nın toparlanma planı aynı zamanda yeni nükleer yapı yatırımlarını da içeriyor. Ancak rapor, inşaata başlamaya hazır yeni nükleer enerji projelerinin sayısını ve sonraki reaktör inşaatı projelerinde iş başlamadan yıllar önce ortaya çıkacak binlerce tedarik zinciri işini azımsıyor.
