AJANSLAR -
Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta dün Federal Banka'ya dalarak Bassam el Şeyh Hüseyin, babasının hastane faturalarını ödeyebilmek için tüm Lübnanlılar gibi bankada dondurulmuş hesabından para çekmekte ısrar etti. Tüm Lübnanlılar gibi 2 yıldır erişemediği hesabındaki 220 bin doların bir kısmını isteyen Hüseyin, elindeki tüfeği sallarken üzerine benzin döküp yakmakla tehdit etti. Banka baskını haberi, ekonomik kriz yetmezmiş gibi bankalardaki toplamı milyarlarca doları bulan hesapların dondurulması ve gayriresmi sermaye kontrolü uygulanması nedeniyle nüfusun yüzde 80'inin yoksul konumuna düştüğü Lübnan çapında yankı yarattı.
Olay yerinden halkın nabzını aktaran The Guardian'a göre, bankaya sevk edilen askerlerle polisler maaşları 2020 başından beri 20 kattan fazla azaltıldığı ve çoğu artık ayda 70 dolara denk gelen maaş aldığından, halden anlayanlar arasındaydı. Toplanan kalabalık da eylemciye destek ve hatta hayranlıklarını bağırarak dile getirdi. Bankanın yanındaki sokakta duran Hasan Mula "Gerçek bir soyguncu değil ki. Sadece kendisine ait olanı istiyor. Sevgili liderlerimiz milyarlarca dolarlarını Merkez Bankası'nın yardımıyla İsviçre'ye gönderirken biz burada ıstırap çekiyoruz. Tüm Lübnan şimdi onun yaptığını yapmak istiyor aslında" dedi. Akşama doğru Hüseyin'in ödündüz tavrı meyvesini verdi, banka şubesi ilkin 10 bin dolar verme teklifine ret yanıtı almasının ardından 30 bin dolar vermeyi kabul etti. Hüseyin gece inerken rehineler için yakındaki lokantadan yemek getirilmesi izin verdikten sonra polise teslim oldu.
Toplanan kalabalık içinden Ahmed Yatum "Kimse onun yanlış bir şey yaptığını söyleyemez. Çaresiz insanlar çaresizce şeyler yapar. Hepimiz onun gibiyiz, askerler ve çevik polis bile onun gibi" diye konuştu. Bu, 2022'de Lübnan'daki ikinci banka baskını oldu. Ocakta bir başka öfkeli mevduat sahibi bir bankadaki müşterilerin üzerine benzin döküp tasarruflarının kendisine geri verilmesini istemişti. Onun eylemi de başarılı olmuştu. Ancak Lübnan'da çoğunluğun derin yoksulluk çekmesine rağmen bu türden meydan okuma ve isyanlara nadiren rastlanıyor. Pula dönen yerel para biriminin serbest düşüşü kesilmez, siyasi karmaşa çözülmez ve siyasi liderler uluslararası kreditörlerin borç vermek için şeffaflık ve dürüstlük koşullarını yerine getireceklerine dair işaret vermezken, yurtdışındaki akrabalardan gelen ve uzun zamandır Lübnan vatandaşları için can simidi oluşturan banka havaleleri artık her zamankinden daha önemli. Ama bunlar bile bankalar tarafından 'Lübnan doları' denilen 'lollar' üzerinden hesap edilerek ödeniyor. Ayda en fazla 200 dolar piyasadaki dolar kurunun üçte birine denk gelen lollar kuru üzerinden Lübnan lirası olarak çekilebiliyor. Gelgelelim çoğu mal ve hizmet piyasadaki dolar değeri üzerinden satılıyor. Fırıncı George Haddad, durumu, “Hiperenflasyon bizi mahvetti. Ekmek gibi hayattaki en temel ihtiyaç maddelerine bile çoğu kişi ulaşamıyor" diye özetledi.
Lübnan'daki ekonomik kriz
Özellikle 2019'dan bu yana ciddi bir ekonomik krize yuvarlanan Lübnan'da Merkez Bankası'ndaki dolar likidite sorunu ve döviz rezervlerinin erimesi, başka ciddi krizleri berberinde getirdi. Ekonomik krizden önce yaklaşık 440 dolar civarında olan asgari ücret, Lübnan lirasındaki değer kaybı nedeniyle 30 doların altına kadar düştü. Birleşmiş Milletler'in (BM) 1 Temmuz 2021'de yayımladığı değerlendirme raporunda, yaşam şartlarının 1975-1990 yıllarındaki iç savaş döneminden bile daha kötü olduğu vurgulanmıştı. Lübnan hükûmeti; Aralık 2021'de yolsuzluk, mali kaynakların kötü kullanılması ve likidite sorunu nedeniyle finansal sistemdeki kaybın 66 milyar dolar olduğunu bildirmişti. BM Batı Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonu, 7 Nisan'da, Lübnan halkının yüzde 74'ünün yoksulluk sınırında yaşadığını, işsizlik oranının yüzde 44'e yükseldiğini kaydetti.
