Hicrî takvim ay’ın hareketlerine göre zamanı hesaplayan ve 622 milâdi yılında, Peygamber Efendimiz (s.a.s.)'in Medîne’ye hicretini tarihin başlangıcı olarak kabul eden takvimdir. Hz.Ömer-ra- devrinde kurumsal bir ete kemiğe büründü.
Kur'ân-ı Kerim, ay takvimi esâsına göre inzal olmuştur. Hicrî Takvim ay takvimidir. Kur’an-ı Kerim’in içindeki açıklamalar Hicrî Takvim düzenine göre, aylara göre düzenlenmiştir. Biz, içinden aldığımız bilgileri, uygulamaları ay takvimine göre yapıyoruz.
Haccın ne zaman başlayacağı, temel ibadetlerimizden orucun ne zaman başlayacağı, hangi gece veya gündüzlerin diğer gecelerden üstün olduğu veya feyiz ve bereket açısından daha önemli olduğu hep Hicrî Takvim esâsına göre belirlenmiştir.
Bu suretle Kur’ân, Müslümanlar arasındaki adaleti sağlamıştır.
Çünkü İslam dini, evrensel bir din olup; mensupları, gerek günlerinin uzunluğu gerekse iklim şartlarının farklılık gösterdiği çeşitli coğrafî bölgelerde yaşamaktadırlar. İslam dinindeki namaz ve oruç gibi başlıca ibadetler ise; güneşin doğuş ve batış zamanlarına göre ayarlanmaktadır.
Şayet İslam ay yılını değil de güneş yılını esas kabul etseydi, bir kısım Müslümanlar hep uzun günlerde oruç tutacak, diğer Müslümanlardan hayatları boyunca daha ağır şartlarda ibadet etmek zorunda kalacaklardı.
Mesela Hicrî takvimde Ramazan Ayı -miladiye göre- her sene on bir gün daha erken geldiği için her mevsimi tek tek gezmektedir. Böylece bütün Müslümanlar ömürleri boyunca hep aynı ayda değil yılın her ayında her mevsiminde oruç tutmuş olurlar. Senenin her gecesi kadir gecesinden müstefid olur.
Çiçeklerin açmasından tohumların yetişmesine, canlıların doğurmasına kadar hepsi kameri takvime tabidir. Bunu herkes farkında olmadan izler. Hatta ay büyürken kesilen ağaçlara kurt düşerken küçülürken kesilene kurt düşmemektedir. Bunun gibi bir çok faaliyette atalarımız ay takvimini esas alır. Karetta Kaplumbağa yavruları daima dolunay gecesi yumurtadan çıkarlar dolunayda gece denizde oluşan yakamoz bir çok hayvana rota görevi görür. Yine bir çok hayvanin doğum süresi ya 21 gündür ya 28 gündür yahut onun katlarıdır. Yani haftaya tabidir.
Hicri yeni yıl muharrem ayının 1'i olarak kabul edilmiş ve zilhicce ayı da son ayıdır. Zilhicce ayı bazen 29, bazen de 30 çekmektedir ve son gününün gecesi Muharremin 1'idir. Yani hicri takvime göre yeni yılın başlangıcıdır ve İslam alemi için de bu gece çok kıymetlidir. Hicret ile Medine'de tarihin görmediği bir kardeşlik tesis etti Kainatın Efendisi 10 sene gibi kısa bir sürede İslam devleti, bugünkü tabirle karşı konulamaz bir süper güç oldu bu kardeşlik, birlik beraberlik sayesinde.
Zira başarı ekip işidir. Ay takviminde Husban yani hesaplar olduğunu belirtir kitabımız. İlerleyen ilim ve fen ile bu hesaplar daha da ortaya çıkacak. K.Kerim uzak olmayan bir gelecekte üniversitelerin her bölümünün baş araştırma kitabı olacak.
Bu hicrî yılın islam alemine barış, huzur ve selamet getirmesi dileklerimle Allah’a emanet olunuz!