Sahra Çölü'nün Akdeniz'e açılan kapısı Tunus, güzel kokulu yaseminleri, mavi pervazlı beyaz evleriyle şekillenen sakin mimarisi, 1200 kilometrelik sahil şeridi, tarihi ve kültürel değerleriyle turizmden hak ettiği payı almak istiyor.
Kuzey Afrika'da bir kıyı ülkesi olan Tunus, sokaklarına yasemin kokusunun sindiği, kumsallarının yanı sıra tek ya da iki katlı beyaz evleriyle görenleri büyüleyen bir ülke... 10 milyon 549 bin nüfusunun yüzde 98,2'si Arap, yüzde 1,2'si Berberi olan Tunus, sıcakkanlı ve misafirperver insanlarıyla Türkiye'yi aratmıyor. Tunus'un en önemli ekonomik sektörleri arasında yer alan turizm, toplam milli gelirlerinin yüzde 6,5'ini oluşturuyor. 1200 kilometrelik sahil şeridi, üst kalitede hizmet sunan otelleriyle özellikle güneş-plaj turizminin ağırlıklı olduğu Tunus, tarihi ve kültürel değerleriyle de ön plana çıkıyor.
Dünyanın en büyük mozaik koleksiyonuna ev sahipliği yapan Bardo Müzesi, Romalılar tarafından tarih sahnesinden silinen Kartaca'dan geriye kalan harabeler ile küçük bir sahil kasabası olan Sidi Bou Said, Tunus'a seyahat ederseniz mutlaka görmeniz gereken yerler arasında. Tunus'a yolculuğunuzun başlangıç noktası olarak ise Bardo Müzesi'ni seçebilirsiniz. Böylece seyahatinize Tunus'un tarihi hakkında birçok şeyi öğrenmiş olarak başlarsınız.
Akdeniz ülkelerinin diğer üyeleri gibi Tunus Mutfağı da güneşle olgunlaşan tatlarla bezeli bir mutfaktır… Zeytinyağı, baharatlar, domates ve deniz mahsulleri Tunus Mutfağı’nın temel taşlarını oluşturur. Yemek tariflerindeki çeşitlilik kadar sofra adetlerindeki farklılıklarda Tunus Mutfağı’nı ilgi çekici kılar. Türk örf ve adetlerinde önemli bir yer tutan kız isteme ritüeli, Tunus’ta doğrudan gastronomi ile bağlantılı bir şekilde gerçekleştirilir. Tunus Mutfağı’nın önemli tatlarından kabul edilen “Brique” adı verilen börek, kız isteme geleneklerinde damada ikram edilecek menüde ilk sırada yerini alır. Kızlarına talip damat adayı, yenilmesi oldukça yüksek hüner gerektiren “Brique” isimli böreği döküp saçmadan tamamlamayı başarırsa, bir ailenin sorumluluğunu üstlenmeye hazır olduğunu ispatlamış olur.
Tunus Mutfağı’nı diğer Akdeniz ülkelerinden ayıran en belirgin özellik, baharat çeşitliliğinde acı tatlara daha fazla yer vermesidir. Acı, Tunus yemeklerinin hemen hepsinde az ya da çok bir şekilde vardır. Kakule, kişniş, kimyon, karabiber, toz kırmızıbiber ve tarçın kullanılan baharatların başında gelir. Taze ve kuru nane de Tunus yemeklerinde ziyadesiyle kullanılır. Tunus halkı için her bir öğün ayrı önem taşır. Güne sıkı bir kahvaltı ile başlayan Tunuslular kahvaltıda genellikle reçel ve tereyağı sürülmüş ekmek, sütlü kahve, zeytin, yumurta ve yoğurt tercih ederler. Zeytin, Tunus mutfağı için kutsal kabul edilen besin maddelerindendir ve sadece kahvaltılarda değil aynı zamanda salata, meze ve yemeklerde de bolca zeytin kullanılır. Tunus halkının beslenme programlarında öğle yemekleri, akşam yemeğine oranla çok daha ağırdır. Akşamları daha hafif menülerle noktalamayı tercih eden Tunusluların ana beslenme öğünü öğlendir demek doğru olacaktır. Öğle saatlerinde kuskus, Tajin (tencere yemeklerine verilen genel ad) ve makarna çeşitlerine yer verilirken akşam menülerinde salata çeşitleri ağırlık kazanır.
Tunus Mutfağı’nda köfte ve kebap çeşitleri de oldukça popülerdir. Kuzu ve koyun eti ile hazırlanan tatlar, özellikle öğle yemeklerinde tüketilirken zaman zaman etin yerine yumurta da tercih edilebilir. Hazırlanan yemek eğer ana yemek ise o zaman içine katılacak olan yumurta miktarı da ona göre farklılık gösterir.
Tunus Mutfağı’nın Karakteristik Tatları
Tunus mutfağında adı bize hiç de yabancı olmayan “kuskus” en bilinen yemeklerdendir. Türk Mutfağı’nda alışılageldik kuskus yemeği hazırlamanın çok dışında bir tarifle hazırlanan kuskus, ızgara ya da tavada hazırlanmış bir çeşit baharatlı sosis olan Merguez ile birlikte de tüketilebilir. Tunus Mutfağı’nda adını sıkça duyacağınız “Harissa” acı ve bol baharatlı yemek seven Tunuslular için hemen her yemeği lezzetlendiren özel bir sostur. Kurutulmuş kırmızıbiber, sarımsak ve baharatlarla hazırlanan Harissa’nın acısını zeytinyağı ile incelterek damak tadınıza göre ayarlayabilmeniz de mümkün. Zeytinyağı da Tunus Mutfağında diğer tüm tipik Akdeniz ülkelerinde olduğu gibi önem taşır. Yemeklerin bir kısmı zeytinyağı ile hazırlanırken, tıpkı Türk Mutfağı’ndaki meze kültürü gibi Tunus Mutfağı’nda da zeytinyağı ile hazırlanmış soğuk ve sıcak iştah açıcılar vardır.
Özellikle festival zamanları Tunus Mutfağı farklı tatlarla hareketlenir. Bu tatlardan biri de deve etidir. Kapaklı güveçlerde, birkaç hafta toprak altında dinlendirilen deve eti ile hazırlanan yemekler Tunus Mutfağı’na has lezzetlerdendir.
Tunus Mutfağı’nın çok sevilen lezzetlerinden bir diğeri de Ojja’dır. Çırpılmış yumurta, domates, yeşilbiber, kuzu veya koyun eti ve harissa sosu ile hazırlanan Ojja bol baharatlı, acısı yüksek bir tattır.
Ekmek Tunus Mutfağının vazgeçilmezidir. Hemen her bölgeye özel, karakteristik ekmek çeşitleri vardır. Tunus Mutfağı’nda badem ve hurma da özel yer tutar. Badem ve hurma ile hazırlanan kurabiye ve tatlıları çok lezzetlidir. Yemeklerin ardından naneli yeşil çay ile bu tatlı ve kurabiyelerin tüketilmesi ile bir diğer Tunus âdetidir.
Maydanozlu Tajin
Hazırlama:15 dakika
Pişirme: 45 dakika
500 gr. kuşbaşı kuzu eti
1 baş soğan
3 domates
1 katı yumurta
75 gr. taze kaşar peyniri
4 çorba kaşığı ufalanmış ekmek içi
1 patates
3 çorba kaşığı bezelye
1 demet maydanoz
3 yumurta
8 çorba kaşığı sıvıyağ
karabiber
Kuşbaşı kuzu elini kızdırılmış 4 çorba kaşığı sıvıyağda çevirerek kavurun. Karabiber tuz ekleyin. Domateslerin kabuklarını soyup çekirdeklerini çıkarın, ete ilave edin. Et pişip, suyunu çekinceye kadar pişirin. Ayrı bir tavada kalan sıvıyağı kızdırın, patatesi soyup küçük küpler halinde keserek kızgın yağda kızartın. Katı yumurtayı ve peyniri de küçük küpler halinde doğrayın. Ufalanmış ekmek içini, patatesi, yumurtayı ve peyniri ete ekleyin. Maydanozları ve soğanı doğrayıp, tavada bir parça su ile yumuşayıncaya kadar pişirin. Bezelyeleri de tavaya ekleyerek hepsini karıştırıp etin üzerine ilave edin. Yumurtaları çırpın, et karışımını ezmeden karıştırarak çırpılmış yumurtaları içine dökün. Tekrar yavaşça karıştırarak yapışmaz, derin bir fırın kabına veya daha iyisi yapışmaz bir kek kabına dökerek 45 dakika kadar orta derecede kızdırılmış fırında pişirin.
Fırından çıkınca bir parça soğumaya bırakın. Kalıptan çıkarıp dilim dilim kesin, limon ve maydanozla süsleyerek servis yapın. Yapışmaz kabınız yoksa, fırın kabınızın dibini yağlayarak içini yağlı kağıtla kaplayın. Tekrar kağıdın üzerini yağlayarak malzemenin üstüne boşaltın.