Libya, Couscousi

Ülkenin adı olan 'Libya', eski Mısırlılar'ın Nil'in batısında yaşayan Berberiler için kullandıkları Lebu sözcüğünden gelmektedir. Sözcük eski Yunanca'ya 'Libya' olarak geçmiştir. Eski resmi adı Libya Sosyalist Halk Cumhuriyeti olan ülke 2011 yılında yaşanan iç savaşla Kaddafi'nin öldürülerek iktidardan düşürülmesinden sonra Libya Cumhuriyeti adını almıştır.

Ülkenin asıl yerlileri Berberi kabilelerdir. Ancak Antik çağlardan bu yana bilinen tarihinde ülkeye Fenikeliler, Kartacalılar, Büyük İskender'in orduları, Ptolemaus hanedanı ve Romalılar, Arap-İslam İmparatorluğu ile Osmanlılar hakim olmuşlardır. Trablus, esas olarak Kartaca'ya bağlı Fenikeli bir grup koloni idi. Üç büyük şehir (Yunanca Tri: üç, polis: şehir) Oea, Sabrata ve Leptis Magna, Fenikelilerce kurulmuştu. MÖ 7. yüzyılda burası, Roma'nın Kartaca devletine son verdiği Punik savaşlarından (Fenike savaşları/Pön savaşları) sonra diğer Kartaca toprakları gibi Romalılar'ın eline geçti. Doğu kıyılarındaki Sirenayka ise Roma İmparatorluğu hakimiyetinden önce kurulmuş Yunan kolonisiydi.Büyük İskender'in fethinden sonra Ptolemiler'e, ondan sonra da Romalılar'ın yönetimine geçti.

1553'te Hıristiyanlar Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Turgut Reis tarafından buradan çıkartıldı. Osmanlı Devleti'nin zayıflamasına parelel olarak Libya'daki yönetim de Dayı denilen ve görece bağımsız olan beylerin eline geçti. Dayılar birer devlet başkanı gibi başka devletlerle ikili antlaşmalar bile yapabiliyorlardı. 19. yüzyıl başlarında Libya'daki dayılar da Tunus ve Cezayir dayıları gibi Akdeniz'de Amerika Birleşik Devletleri ile mücadele etmiştir. Osmanlılar 1835 yılında Libya'daki kontrolü yeniden sağlayarak burayı merkezi yönetime bağladılar.

COUSCOUSI
“Couscousi” Libya’nın en bilinen yöresel lezzetidir. Buharda pişirilmiş koyun veya kuzu etinin buğday ve irmik ile servis edilmesinden oluşur. Sebzeler ve baharatlardan yapılan bir sos eşliğinde yenir. Bir diğer yöresel yemek “bazen” de sıcak soslarla servis ediliyor. Elle yenen bu yemek genellikle Libyalıların vazgeçilmez öğlen atıştırmasıdır.

Ulusal içecekler olarak naneli kırmızı ve yeşil çay öne çıkıyor. Hemen her yerde özel minik bardaklarda servis edilen çay genellikle şekerli bir şekilde masaya geliyor. Özellikle akşam yemekleri sonrası ikram edilen çaya nane de ekleniyor.

Büyük bir kent olan Trablus’ta Çin’den Avrupa mutfağına kadar balık dâhil pek çok yemeği bulma şansınız var. Amerikan Fast food zincirleri de Trablus’un içine nüfuz etmeyi başarmış halde.
Genellikle istenilen restoranda yer bulunabiliyor. Nadiren masa beklemek gerekse de garsonlar hızlıca bir yer açmayı başarıyor. Restoranlarda fiyatlar 6 dolardan başlayıp 60 dolara kadar çıkabiliyor.

MALZEMELER
Arzu edilen miktarda couscous
Et veya tavuk
Soĝan
Kabak türleri (Kürbis und Zucchini)
Patates
Havuç
Zeytin yaĝı
Tuz
Domates
Maydanoz
Karabiber
Safran
Zencefil (Ingwer/beyaz toz)
Portakal renkli safran tozu
Kırmızı gıda rengi
Domates püresi
Arzu edilirse acı biber
Kereviz
Couscous tenceresi
Düdüklü tencere

HAZIRLANIŞI
1)Düdüklü tencereye et konur, domates içine rendelenir. Kalınca doĝranmıș soĝanlar ilave edilir. Maydanoz, karabiber, tuz, safran, zencefil (Ingwerpulver weiss), biraz kırmızı gıda boyası ve diĝer portalrenkli safran ve bolca sıvı yaĝı konur. Biraz salça ve domates püresi ilave edilip biraz su eklenir. Biraz kaynatılır.

2)İçine yıkanmıș, soyulmuș ve içi alınmıș dobraca kesilmiș havuçlar konur. Ve yuvarlak kabak konur. Kapaĝı kapatılır ve pișirilir.

3)Bayaĝı kaynadıktan sonra içine patates, diĝer kabaklar (Zucchhini und Kürbis) ve kereviz konur, arzu edilirse acı biber ve doĝranmamıș maydanoz ilave edilir.

4)Düdüklü tencerenin çizgisini geçecek kadar su konur. Altı kısılır. Yaklașık 1 saat pișirilir.

COUSCOUS'U HAZIRLAMAK
Couscous tenceresinin altına bolca su konur (daima su bulunması gerekiyor çünkü couscous suyun buharı ile pișecektir).

Couscous tenceresinin üzerine arzu edilen miktarda önceden bir geniș tabaĝa alınmıș ve biraz sıvı yaĝ ve tuz konulmuș iki ellerle yavaș yavaș yapıșmaması için ovutulmuș couscous tencerenin üzerine konur. Couscous tenceresinin üstü deliklidir, böylece alttaki buhar tencerenin üst kısmına çıkmaktadır.

Bu ișlem yaklașık 4-5 kez yapılır. Ama ikinci, üçüncü, dördüncü kez couscousa sadece su eklenip ovulur sonuncu kez ise tekrar yaĝ konur (sadece biraz).

Couscous piștikten sonra geniș bir kaba alınır. Et ve sebzeler üzerine konur ve bolca sos üzerine yavașca dökülür.

OGÜNhaber