Moğol mitolojisinde "Hormosta", Türk mitolojisinde "Kurbustan" veya Hürmüz (Türk tanrısı Kürmez ile özdeşleşmiştir) adıyla yer alır. Moğollara göre 55 Batı Tanrısının başında bulunur.
Hürmüz
Hürmüz (Farsça: هرمز), Fars kültüründen çevre uygarlıklara da geçmiş olan bir tanrıdır. Adı Ormuz, Ormız, Ormus, Hormuz, Hormus, Hurmus olarak da söylenir. Derin bir bilgiye sahiptir. Türk kültüründeki Kürmez (Körmöz, Körmös, Kürmüs), Moğollardaki Hormosta (Kormosta) ile, Zerdüştlükte Ahura-Mazda ile özdeş olarak görülmüştür. Fars mitolojisinde kötülük Tanrısı Ehrimen'le sürekli bir savaş halindedir. Sözcük Farsça Ormus/Ohrmazd/Hormazd kavramı ile yakından alakalıdır.
Bu sözcükler ve türev okunuşları Pers Tanrısı Ahura Mazda ve geçmişteki Ormuz (Hormızd) devletine adını veren mitolojik anlayış ile bağlantılıdır. Hürmüz yalnızca Pers mitolojisinin değil tüm Ortadoğunun ve hatta Asyanın mitolojik anlayışlarının ortak figürlerinden birisi haline gelmiştir. Adı pek çok Sasani hükümdarına verilmiştir.
Bir iran peygamberi olan Zerdüşt.dokunulmayan,işitilmeyen ve görünmeyen varlığa inancı öğreten bi dini liderdi. Bu varlık ise Ahura Mazda idi.Dünyadaki bütün iyilikleri yaratan tek Tanrısı.Zerdüşt’ün öğretisine göre alem.iyilik ve kötülüğün mücadle edip durduğu bir sahneydi.
Bir tarafta akıllı ruh olan adalet tanrısı Ahura Mazda ile ona yardım eden iyi fikir doğru kanun asıl hükümet,mukaddes karakte,dıhhat ve edediyet ve ona karşı Angra Mairyu,yan, yalan şeytanı ile yardımcıları bulunmaktaydı.İnsan bu iki ordunun urtasında duran bir varlıktı ve bu ordulardan birine katılmak zorunda idi
İnsanın sadece iyilik.temizlik ve aydınlık,yahut bir uzlaşma yolunu bulmasına imkan yoktu.İnsan bu iki taratan birini tutmakzorundaydı ve vazife yalnız insana mahsus değildi.Hayvanlar da,rüzgarlar ve bitkiler de aynı hareket edeceklerdi.
Zerdüşt, bir insan iyilik yaptığında bunun sadece kendi hayat kitabında yazılmakla kalmayıp, dünyanın iyiliklerine de iyilik kattığına inanıyordu. Bunun için de insan sadece ödülünü görmek için iyilik yapmamalıydı; aynı zamanda dünyanın iyiliklerine iyilik katmak ve Ahura Mazda’ya, kötü ruh Angra Mainyu ile olan mücadelesinde yardımcı olmak için de iyilikte bulunmalıydı. Kötülük yapan, kötü Ruh ile birlikteydi. Fakat iyilik yapan, Ahura Mazda’nın safına katılıyordu. Ahura Mazda’nın tarafına katılmak için şu yollardan geçmek şarttı.
Tabiatla ilişkileri yeni bir anlayışla sürdürme tarzı. Bundan böyle her türlü hayata, yani hayvanların ve bitkilerin hayatlarına da saygı gösterilecektir. Zerdüşt’ün yeni Tanrı anlayışı sadece kozmik bir tanrıdan ahlakçı bir tanrıya geçiş değil, aynı zamanda her türlü insan biçimindeki Tanrı düşüncesini de reddediştir…
“Zerdüşt’e göre yalnız tek bir Tanrı vardır. Hiçbir kötülüğün kaynağı olmayan Ahura Mazda: O özgürlüğü yaratmıştır. İyilikle kötülük arasında bir seçim yapma özgürlüğünü. Her insan kendi seçimlerinden sorumludur.”
Zerdüşt öğretisinin kilit taşı işte budur. İnsan, Tanrı’nın sevgisini yitirmiş olan Ahriman’ın ardına takılarak kötülüğün ordusuna katılabilir veya iyiliğin ana kaynağı olan Spenta Mainyu’nun (Ormuzd) üstün gelmesi için “sabahtan tezi yok günün artıp büyümesine çalışanlardan” olabilir.
Avesta
Zend Avesta', Eski İran inancı olan Zerdüşcülük kutsal kitabıdır. Bu inancın kurucusu Zerdüşt, Gatalar denen dörtlükler yazmıştı. Bu dörtlükler Avesta´da toplanmıştı. Bu yazılar, Zerdüşt ´ün neye inandığını ve Zerdüştçülüğün temellerini anlatan tek belgedir. Avesta dilinin "zaray"-sarı anlamında Eski Farsça ile ortak sözcükler vardır. Hâlâ da Zerdüştlüğü benimseyen az sayıda Fars bulunmaktadır.
Avesta 21 kitaptan oluşmakta iken, İskender'in işgali sırasında yok olan kitaplardan yalnızca Yasna, Visparad ve Vendidad (veya Videvdat) kalmıştır.