Bir de bu ekonomik dar boğazda 2008 yılında elde edilen gelirlerin nihai hesaplanacağı ay . Doğal olarak paranın elden çıkmasını istemez insanlar. Ama bir toplum bilincidir vergi ödemek. Tabi adil vergi ödemek. Karşılığını görmek te en tabi hakkıdır.
Yıl içerisinde mükelleflerin 3 er aylık dönemlerde geçici olarak ödedikleri verginin nihai sonucunda ödeyeceği vergi tespit edilecek. Ya gelir durumuna göre hesaplanacak vergiden daha fazlasını ödeyecek veya fazla ödediğini geri alacak veya başka vergilerine mahsup edecek.
Evet normal ticari,zirai,veya serbest kazanç elde ederken yaptı giderlerini gelirlerinden indirerek alde edilen sonuca göre vergi hesaplanan mükellefler,ilgili dönemde ayrıca yaptığı bazı ödemelerini de vergi matrahlarından indirebilecekler.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 89. maddesinde belirtilen ödemeler. Vergi matrahlarından ayrıca indirilebilecek. Hayır sever mükelleflerin bu türde yapacakları harcamalarını kanun koyucu ilgili maddelerle düzenlemeye alarak bir anlamda teşvik etmiştir. Dolayısı ile adeta ödenen vergiden indirilen ödemeler , vergi gibi yine halkın bazı ihtiyacı olduğu işlerin dağılımına gitmektedir. Yani vergi ; okul , yol , köprü olarak anında dönmektedir. Evet GVK nun 89. Maddesinde bulunan diğer indirimler adı altında düzenlenen şekli ile;
1- Mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları Beyan edilen gelirin % 10'unu (bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta primleri için, beyan edilen gelirin % 5'ini) ve asgarî ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla, indirebilirler.
2-Türkiye'de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık harcamaları Beyan edilen gelirin % 10 nu aşmamak şartı ile indirebilirler.
3- Serbest meslek faaliyetinde bulunan veya basit usulde vergilendirilen özürlülerin beyan edilen gelirlerine, kanunda belirtilen asgari oranlarda çalışma gücü kaybetmiş ve ve bu oranlara göre hesaplanmış miktarda hesaplanan tutarı indirebilirler. Ayrıca Bu indirimden bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabı ile hizmet erbabı da yararlanır.
4- Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin % 5'ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10'unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar da indirebilir.
5- Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamını indirebilirler.
6- Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamını indirebilirler.
7- Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen Kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin ticari olmayan ulusal veya uluslararası organizasyonların gerçekleştirilmesine, kültürü, sanatı, tarihi, edebiyatı, mimarisi ve somut olmayan kültürel mirası ile ilgili veya ülke tanıtımına yönelik kitap, katalog, broşür, film, kaset, CD ve DVD gibi manyetik, elektronik ve bilişim teknolojisi yoluyla üretilenler de dahil olmak üzere görsel, işitsel veya basılı materyallerin hazırlanması, bunlarla ilgili derleme ve araştırmaların yayınlanması, yurt içinde ve yurt dışında dağıtımı ve tanıtımının sağlanmasına vb diğer kültürel faaliyetlere yapılan harcamaların tamamını indirebilirler.,
8- Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının; amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için % 50'sini indirebilirler.
9-Son olarak ta henüz ülkemizde yaygınlaşmamış Ar-Ge harcamalarının tamamını indirebilirler.
Mükellefler ilgili dönemler de yukarıda belirtilen ödemelerini tevsik etmek koşulu ile Yıllık Nihai Beyannamelerinde ki vergi matrahlarından ilgili bölümlerde indirebilirler. Böylece hem kendi kazançları istedikleri yere ulaşır hem de vergisel avantaj elde etmiş olurlar.
Geçen haftaki yazımla ilgili okurum sorusunda amcasının yurt dışında yaşadığını kiraya verdiği yerler için vergi ödeme durumunu beyanname verme durumunu sormuş ; Eğer amcanız yurt dışında yerleşik olarak yaşıyorsa Türkiye de tevkifata tabi özellikle işyeri kira geliri varsa geliri ne olursa olsun beyanname vermeyecek. Mesken kira geliri varsa 2.400 TL istisna sınırını aşıyorsa beyanname verecek. İsterse yurt dışında ödediği kira giderini yurt içinde elde ettiği mesken kira gelirinden indirebilir.
Ancak yurt dışında kira ödeyenlerin kira giderlerini ödemeleri hususunda bir ince ayrıntı var. O na dikkat etmek gerekiyor. Dar mükellefler veya yurt dışında çalışan işçiler bu kapsamda değil. Zira Gelir idaresi dar mükellefleri hariç tutmuş ve yurt dışında çalışan işçileri de dar mükellefler kapsamına almış olduğundan yutr dışında çalışan işçilerin yurt dışında ödedikleri kiraları indirmeleri söz konusu değil.
Buna karşılık yurt içinde kira ödeyenlerin elde ettikleri kira gelirinden kiralarını indirmeleri mümkün.
asmokukcu@ogunhaber.comCRA 15.Mart.2009 Pazar - 06:44:00