Alacaklıların başvurusu üzerine icra dairelerince şirketlerin veya ticari işletmelerin ticari malları ve taşınmazları haczedilerek satılmakta ve elde edilen satış bedeli alacaklılara ödenmektedir. Bu gibi durumlarda malları ve taşınmazları icra dairelerince haczedilerek satılan şirketler ve ticari işletmeler tarafından fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği ve KDV hesaplanıp hesaplanmayacağı konularında problemlerle karşılaşılmaktadır.
Malları ve taşınmazları icra dairelerince haczedilerek satılan şirketler ve ticari işletmelerin fatura ve KDV sorumlulukları aşağıda açıklanmıştır.
Malları ve Taşınmazları İcra Dairelerince Haczedilerek Satılan Şirketler/Ticari İşletmeler Bu Satışlar İçin Fatura Düzenlemeyecek
Faturanın tanımı, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229. Maddesinde; “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika” şeklinde tanımlanmıştır.
Öte yandan, aynı Kanunun 242. maddesinin birinci fıkrasında ise,
“Tüccarlar evvelki maddelerin dışında kalan ve bir hüküm ifade eden veya icabında bir hakkın ispatına delil olarak kullanılabilen mukavelename, taahhütname, kefaletname, mahkeme ilamları gibi hukuki vesikalarla ihbarname, karar örnekleri, vergi makbuzları gibi vergi evrakını dosyada muhafaza etmeye mecburdurlar.”
hükmü yer almaktadır.
Bu açıklamalara göre, icra dairelerince işletmeye dahil ticari malların ve taşınmazların haczedilerek satılması işleminde, şirket/ticari işletme tarafından icra dairelerine satılan bir mal söz konusu olmadığından, malları haczedilen şirket/ticari işletme tarafından icra dairesi/icradan mal alanlar adına fatura düzenlenmesi söz konusu değildir.
Peki, İcrada Satılan Mallar/Taşınmazlar Kayıtlardan Nasıl Çıkarılacak?
Mallarına icra dairelerince bu şekilde el konularak satılan şirket/ticari işletmeler, İcra Müdürlüğünden alınacak belgeye dayanarak, haczedilerek satılan malları kayıtlarından çıkaracaklardır.
Malları ve Taşınmazları İcrada Satılan Şirket/Ticari İşletmeler KDV Hesaplayacak Mı?
KDV Genel Uygulama Tebliği’nin (I/B-6.2). bölümünde, konu ile ilgili olarak;
“İcra yoluyla yapılan satışlarda verginin mükellefi, 3065 sayılı Kanunun (8/ç) maddesine göre, satışı gerçekleştiren icra daireleridir.
İcra dairelerince müzayede mahallinde yapılan satışlar nedeniyle hesaplanan KDV, ilgili mevzuatı uyarınca en geç bedelin tahsil edildiği günü izleyen günün mesai saati bitimine kadar vergi dairesine beyan edilip aynı süre içinde ödenir.”
Şeklinde açıklama yapılmıştır.
İcra dairelerince şirketlerin/ticari işletmelerin mal ve taşınmazlarının haczedilmesi işleminde, şirketler/ticari işletmeler açısından bilinen anlamda bir satış söz konusu değildir. Yukarıda da belirtildiği üzere, bunlar tarafından icra dairesi/icradan mal - taşınmaz satın alanlar adına fatura düzenlenmesi de mümkün bulunmamaktadır. Dolayısıyla, mal/taşınmazları haczedilerek icra daireleri tarafından satılan şirket/ticari işletmelerin, bu satışlar için KDV hesaplamaları ve beyan etmeleri söz konusu olmayacaktır.
Öte yandan, icra yoluyla gerçekleştirilen bu satışlarla ilgili olarak hesaplanacak KDV’nin mükellefi ilgili icra daireleri olup, KDV’nin tahsili ve ödenmesinden de yine icra daireleri sorumlu bulunmaktadır. Ayrıca, KDV oran ve istisnaları, icrada yapılan satışlar için de aynen geçerlidir.
Bu Konuda Maliye Ne Düşünüyor?
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görüşü ve uygulaması da bu doğrultuda olup, verdiği bir özelgede;
“İcra dairelerince işletmeye dahil ticari malların haczedilerek satılması işleminde, satılan bir mal söz konusu olmadığından işletme tarafından fatura düzenlenmesi de söz konusu değildir. Öte yandan şirketinizin haczedilerek satılan mallarının İcra Müdürlüğünden alınacak belgeye istinaden kayıtlarınızdan çıkarılması mümkün bulunmaktadır. Mükellefin tasarrufunda bulunmayan mallarla ilgili olarak icra dairesince yapılacak satışla ilgili olarak hesaplanacak KDV’nin mükellefi ilgili icra dairesi olacağından, KDV’nin tahsili ve ödenmesinden de yine aynı icra dairesi sorumlu olacaktır.” Şeklinde açıklama yapılmıştır. (GİB. Bursa VDB.nin 04/09/2013 tarihli ve 95462982-105 [VUK.ÖZLG-13-9] -257 sayılı özelgesi.