Tarihten Bir Köşe | Dünyanın ilk sinema filmi

Dünya tarihindeki ilk sinema filmi tren istasyonlarıyla ilgili bir belgesel filmiydi. Belgeselin ilk gösterimi Garden Cafe isimli bir yerde, 33 kişiden oluşan bir izleyici topluluğuna 28 Aralık 1895 yılında yapıldı. Bu gösterim sırasında 17 kısa film daha gösterilmiştir. “Fabrikadan Çıkan İşçiler” yine bu kısa filmlerden biriydi. Bu yeni icadı izleyenlerin çoğu, Lumiere Kardeşlerin yaptığının bir sihir olduğunu düşünüyordu. Efsaneye göre filmi izleyenler, trenin ekrana doğru geldiği sahnede çığlıklar atıp salondan kaçmaya çalışmışlar. Trenin beyaz perdeden çıkıp, onları ezeceğini düşünmüşlerdir.

Bioskop’un mucitleri Max ve Emile Skladanowsky, 1 Kasım 1895 yılında yani gösterimden bir ay önce para ödeyen bir topluluğa hareketli görüntü sunumu yaptıkları halde, sinema tarihçileri Lumiére kardeşlerin Grand Café’deki sunumlarını sinemanın gerçek doğuşu olarak kabul ederler. Çünkü Skladanowsky kardeşlerin çift sistemli film yansıtıcıları oldukça kullanışsızdır ve yerini kısa sürede sinematografa bırakmıştır.

Elbette sinema tarihinin ilkleri yalnızca bunlarla kalmaz. İlk senaryolu gerçek film ise 1902 yılında Georges Méliès tarafından çekildi. Le Voyage Dans La Lune, yani Türkçesi “Aya Yolculuk” adlı film, Ay’a seyahat etmek isteyen bir grubun hikayesini anlatır ve tarihin ilk sinema örneği olarak kabul edilir.

19. yüzyıla kadar hareketli resimler tamamen görsel bir sanat olmasına karşın ilk sessiz filmler kamu tarafından beğenildi. 20. yüzyılın başında filmler öyküsel bir yapı geliştirmeye ve kamera hareketleri filmin hikayesini daha etkili kılacak şekilde uygulanmaya başladı. Filmler sessiz olduğundan, salon sahipleri filmdeki hikâyenin geçiş şekline göre müzik üretecek bir piyanist veya orkestra kiralamaya başladılar. 1920’lerin başlarında çoğu film için bu amaçla hazır müzik listeleri oluşturuldu.

İlk renkli film olarak; 1939 yılına ait Rüzgar Gibi Geçti (Gone with the Wind) ve Oz Büyücüsü (The Wizard Of Oz) isimli filmler bilinir. Ancak, ilk renkli film 1918 tarihinde yapılmış Cupid Angling isimli sessiz film olarak kabul edilir.

Türkiye Sinema Tarihi ise, 14 Kasım 1914 yılında Asteğmen Fuat Uzkınay tarafından çekilen ve günümüze herhangi bir kopyasının ulaşmadığı Ayastefanos Abıdesinin (Yeşilköy’de bulunan Rus abıdesi) yıkılışını gösteren filmle başlar.

Tüm bunların yanında çizgi filmleri de unutmamak gerekir. Çocukların heyecanla ve severek izlediği çizgi film gösterimleri 1906 yılından bu yana bilgisayar desteği ile de son yıllarda oldukça yol kat etmiştir. Ayrıca çizgi filmlerin oluşumu tamamen stop-motion tekniğine dayanır. Bu teknik 1899 yılında Arthur Melbourne Cooper tarafından hazırlanan “Matches An Appeal” isimli eserde ilk olarak kullanılmıştır. İlerleyen yıllarda bu teknik kullanılarak çizgi filmler hazırlanmaya başlanmıştır.