Diyetisyenden anne sütünü artırmaya yönelik ipuçları

“Anne sütü, yalnızca bebeklerin ihtiyaç duyduğu besin maddelerini sağlamakla kalmaz, aynı zamanda onların bağışıklık sistemini güçlendirir, uzun vadeli sağlıklarını destekler ve psikolojik bağlarını güçlendirir. Bu nedenle, süt üretimini artırmak için annelerin dikkat etmeleri gereken bazı temel unsurlar vardır” açıklaması yapan Çakmak Erdem Hastanesi Beslenme ve Diyet uzmanı Gizem Aydın Amil, annelerin bebeklerinin sağlıklı büyümesi için en önemli besin kaynağı olan anne sütünü artırmalarına yardımcı olacak önemli bilgileri paylaştı.

“İçindeki antikorlar, bebeklerin enfeksiyonlara karşı korunmasına yardımcı olur”
Anne sütü, doğumdan itibaren bebeklerin beslenmesi için en ideal gıda kaynağıdır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), bebeklerin ilk altı ay boyunca sadece anne sütüyle beslenmesini önermektedir. Anne sütü, bebeklerin büyüme ve gelişimi için gerekli olan protein, yağ, vitamin, mineral ve antikorları içerir. Dyt. Gizem Aydın Amil, "Anne sütü, bebeklerin ilk aşısıdır. İçindeki antikorlar, bebeklerin enfeksiyonlara karşı korunmasına yardımcı olur. Anne sütü ile beslenen bebeklerin tip 1 diyabet, astım, obezite ve ani bebek ölüm sendromuna yakalanma riski daha düşüktür. Ayrıca, anne sütünün sağladığı besinler, bebeklerin zihinsel ve fiziksel gelişimini destekler" dedi.

Sütü artırmanın yolları
Dyt. Gizem Aydın Amil, anne sütünü artırmak için bazı basit ama etkili yöntemleri şöyle sıraladı:
Düzenli emzirme: “Bebeğinizi ne kadar sık emzirirseniz, süt üretiminiz o kadar artar. Emzirme sıklığı, annenin süt üretimini doğrudan etkiler. Bebeklerin emme refleksi, süt üretimini artıran doğal bir mekanizmadır. Bebeğinizi her talep ettiğinde emzirmek, hem süt miktarını hem de kalitesini artırır. Bebeğinizin emmek istediği her an, onu emzirmek süt üretimini teşvik eder.”
Sıvı tüketimi: “Anne sütünün yüzde 87’sini oluşturan su oluşturmaktadır. Yeterli miktarda su içmek, anne sütü üretimini destekler. Günlük olarak en az 2-3 litre su içmek, anne sütünün kalitesini ve miktarını artırır. Bunun yanı sıra, sütlü içecekler, sade maden suyu, şekersiz meyve taneli komposto, taze meyve suları ve bitki çayları da sıvı alımına katkı sağlar. Ayrıca, bazı anneler için sıcak bitki çaylarının (özellikle rezene, anason, papatya, ıhlamur) süt artırıcı etkisi olabilir.”
Dengeli ve besleyici bir diyet: “Anne sütünün kalitesini artırmak için beslenme alışkanlıkları göz önünde bulundurulmalıdır. Zengin bir beslenme, süt üretimini artırır. Özellikle aşağıdaki besinleri diyetinize dahil etmek faydalı olabilir:
Yeşil Yapraklı Sebzeler: Ispanak, semizotu, maydanoz, roka, pazı gibi sebzeler kalsiyum, demir ve folat açısından zengindir. Fitoöstrojen olan bu besinler süt üretimini salgılayan hormonların artmasına katkı sağlar.
Tam Tahıllar: Yulaf, esmer pirinç gibi tam tahıllar enerji verir ve süt üretimini destekler.
Kaliteli Protein Kaynakları: Kırmızı et, tavuk, balık, yumurta, baklagiller, süt ürünleri, süt üretimini ve anne sütü kalitesini artıran protein kaynaklarıdır.
Kuruyemişler ve Tohumlar: Badem, ceviz, fındık, chia tohumu, susam gibi besinler, kalsiyum ve omega-3 açısından da zengindir.
Meyveler: Özellikle kuru meyveler, avokado, muz, kivi ve çilek gibi meyveler; lif, vitamin ve mineral açısından zengin olup enerji verir.”

Dinlenme ve stres yönetimi
Stres, süt üretimini olumsuz etkileyebilir. Yeni annelerin yeterince dinlenmeleri ve kendilerine zaman ayırmaları çok önemlidir. Dyt. Amil, "Stresle başa çıkmak için nefes egzersizleri, meditasyon ve hafif yürüyüşler faydalı olabilir. Ayrıca, uyku düzenine dikkat etmek de süt üretimini destekler. Annelere dinlenme zamanları ayırmaları ve kendilerine dikkat etmeleri gerektiğini hatırlatıyorum" şeklinde konuştu.

Sütü artırıcı gıdalar
“Bazı gıdaların süt artırıcı etkisi olduğu bilinir. Bu gıdaları günlük diyetinize eklemek faydalı olabilir” diyen Dyt. Amil gıdaları şöyle sıraladı:
Rezene: “Süt üretimini artıran doğal bir bitkidir. Rezene çayı içmek veya yemeklerde kullanmak etkili olabilir.”
Esmer pirinç, Tam tahıllı ürünler ve Yulaf: “Lif ve demir açısından zengin bir gıda olan bu gıdalar, kan basıncını düzenler ve anneyi sakinleştirir, olası stresini azaltır. Bu sayede süt üretimini sağlayan oksitosin ve prolaktin hormonlarının tekrar salgılanmasını sağlayarak süt üretiminin artmasında etkili rol oynarlar. Aynı zamanda yulaf, sütün kanallarla ilerlemesine yardımcı olur. Her gün, öğün içerisinde yulaf ezmesi tercih edilebilir.”
Biberiye, Fesleğen ve Sarımsak: “Bol miktarda C ve K vitamini bulundurur. Sütün tadını değiştirmeden süt üretimini artırabilir. Yemeklerde kullanarak beslenmeye dahil edilebilir.”
Kimyon: “Gaz alıcı özelliği mevcut ve anne sütünü artırır.”
Havuç ve havuç suyu: “Fitoöstrojen bir yiyecek olan havuç içerdiği Beta karoten ve A vitamini içeriği sayesinde anneye enerji verir ve süt kalitesini artırır.”
Maden suyu: “Bol miktarda mineral içeren tamamen doğal olan maden suları, kan basıncını düzenler, vücut dengesini sağlar ve annenin süt üretiminin artmasına katkıda bulunur.”
Ceviz, Badem, Fındık ve Tahin: “Omega-3 yağ asitleri ve kalsiyum açısından zengindir ve anneye enerji verir. Özellikle her gün bir çorba kaşığı tahin, pekmezle ya da salataya eklenerek kullanımı annenin süt üretimini ve kalitesini artırır.”
Yağlı balıklar: “Önemli bir protein kaynağı olan somon, sardalya, uskumru, hamsi gibi yağlı balıklar, B-12 ve Omega-3 yönünden zengindir. Bebeğin sinir sisteminin gelişmesi için gerekli olan DHA, somon balığında bol miktarda bulunur. Yalnızca anne sütünü artırmayan bu bileşenlerin doğum sonrası depresyona da iyi geldiği düşünülmektedir.”
Süt ve süt ürünleri: “Süt, yoğurt gibi besinler içeriğindeki kalsiyum sayesinde annenin süt kalitesini ve besleyiciliğini artırırlar.”
Kuru meyveler: “Kayısı, incir ve hurma gibi kuru meyve tüketimi, vücutta süt üretimini artıran prolaktin hormonunu artırabilir.”
Taze beyaz üzüm: “B, C, E vitaminleri, kalsiyum, fosfor, demir bakımından zengin güçlü bir antioksidandır. Emziren annelerinin stresini azalttığı, yorgunluğa iyi geldiği ve anne sütünü artırdığı bilinmektedir.”
Baklagiller: “Demir içeriği bakımından zengin olan kuru baklagiller, anne sütü miktarı ile birlikte kalitesini artırırlar. Ancak zaman zaman gaz problemlerine neden olduğu için tüketim miktarına dikkat edilmelidir. Gaz sorunu yaşamayanlar haftada 3-4 kez barbunya, kuru fasulye, nohut gibi kuru baklagillere öğle ya da akşam öğünlerinde yer verebilir.”
Kırmızı pancar: “Haşlanarak ya da çiğ tüketilebilen kırmızı pancar kan temizleyici özelliktedir. Anne sütünün kalitesini artırır.”

Ekstra ipuçları
Sütün Saklanması: “Sağılmış sütü, oda sıcaklığında 4 saat, buzdolabında 3-5 gün, derin dondurucuda ise 6 ay boyunca güvenle saklayabilirsiniz. Anne sütünü saklarken steril cam veya hava geçirmeyen ve BPA içermeyen plastik kaplar kullanılmalıdır. Ayrıca, sütü saklarken her kapta tarih ve saat yazmak da faydalı olacaktır.”
Anne Sütünü Çözme İşlemi: “Derin dondurucudan çıkan sütü buzdolabında ya da soğuk su altında çözebilirsiniz. Asla mikrodalga fırında çözmemelisiniz, çünkü bu sütü eşit şekilde ısıtmayabilir ve besin değerini azaltabilir.”
Emzirme Pozisyonları: “Bebeğinizi emzirirken rahat pozisyonlar almak, emzirme sürecini kolaylaştırır ve daha etkili süt akışını destekler. Emzirme sırasında rahat hissetmek, stres düzeyini azaltır.”
Sosyal Destek: “Aile ve arkadaşlardan destek almak, annelerin kendilerini daha güvende hissetmelerine yardımcı olabilir. Aile ve arkadaşlarından aldığı pozitif davranışlar annenin stresini azaltır. Bu davranışlar annenin süt üretimini artırır. Annelerin deneyimlerini paylaşmaları, psikolojik olarak faydalı olabilir.”
Sıklıkla Kilo Kontrolü: “Emzirme sırasında kilo kaybı doğal olsa da, aşırı kilo kaybından kaçınmak önemlidir. Dengeli bir diyet ve yeterli kalori alımı sağlamak, süt üretimi için kritik bir faktördür. Bu dönemde kalorisi düşük şok diyetler kesinlikle uygulanmamalıdır. Ancak, anne sütünü artırdığı bilinen tüm yiyeceklerin aşırı tüketiminden kaçınılması da önerilmektedir.”
Son olarak anne sütü, bebekler için hayati bir besin kaynağıdır ve bu sürecin desteklenmesi için annelerin beslenme alışkanlıklarına dikkat etmeleri gerekmektedir. Dyt. Gizem Aydın Amil son olarak "Anne sütünün artırılması için bu önerilerin yanı sıra, annelerin kendilerini iyi hissetmeleri de büyük önem taşıyor. İhtiyaç duyduklarında destek almaktan çekinmemelidirler" açıklaması yaptı.