MBIR için gelecekteki ortak araştırma alanları ele alındı

MBIR Uluslararası Araştırma Merkezi Danışma Kurulu’nun ilk toplantısı, Rusya'nın Ulyanovsk Bölgesinde bulunan Dimitrovgrad kentinde düzenlendi. Toplantıya Rusya, Çin, Hindistan, Kazakistan, Özbekistan, Vietnam, Cezayir ve Ermenistan'da yer alan 30’dan fazla araştırma merkezinde ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) ve Rusya’nın Dubna kentinde bulunan Ortak Nükleer Araştırma Enstitüsü gibi uluslararası kuruluşlarda görev yapan 80’den fazla bilim insanı, uzman ve yönetici katıldı. Danışma Kurulunun ilk toplantısı, MBIR araştırma reaktörünün inşa sahasının sahibi olan Atom Reaktörleri Araştırma Enstitüsü’nün (RIAR) yerleşkesinde gerçekleşti. Enstitü, MBIR’ın yerini alacağı dünyaca ünlü BOR-60 reaktörüne, Avrupa’nın nükleer reaksiyon çekirdek elementlerinin reaktör sonrası araştırmalarına yönelik en büyük tesisine, nükleer yakıt çevrimi alanında araştırma ve geliştirme için tesisler sistemine, radyokimyasal merkez ve radyoaktif atık yönetim merkezi de dahil olmak üzere altı aktif araştırma reaktörüne sahip.

Etkinliğin ilk gününde MBIR inşa sahasını ziyaret eden katılımcılar, inşaatın nasıl ilerlediğini de yerinde görme fırsatı yakaladı. Söz konusu proje, Rosatom’un inşaat bölümünün çabaları sayesinde geçtiğimiz yıl kayda değer bir ilerleme kaydetti ve 2021'deki inşaat planı yüzde 8 aşılmış oldu.

"Nükleer endüstriye araştırma altyapısı sağlayacak"
Toplantıda söz alan Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu Rosatom’un Bilim ve Stratejiden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Yuri Olenin, MBIR projesinin önemine ve yeni nesil nükleer teknolojinin geliştirilmesine yönelik katkısına değindi. MBIR projesinin önümüzdeki 50 yıl boyunca küresel nükleer endüstriye modern ve teknolojik olarak gelişmiş araştırma altyapısı sağlayacağını vurgulayan Olenin, şunları söyledi:
“Toplantı, bu alanda gelecekteki uzun vadeli ortak çalışmalarımız için önemli bir başlangıç noktası niteliğindedir. Danışma Kurulu çalışmalarına katılan kuruluşları, IRC MBIR Konsorsiyumu'nun potansiyel üyeleri olarak gördüğümüzü belirtmek isterim. Bu kuruluşların Danışma Kurulu platformundaki ortak çalışmalarının, kurulun tüm üyelerinin bu gerçekten eşsiz tesisin sunduğu fırsatları daha iyi anlamalarına yardımcı olurken, gelecekte daha da geliştireceğimiz iş birliğine yönelik sağlam bir temel oluşturacağından hiç şüphem yok.”

Katılımcılara hitap eden RIAR Direktörü Aleksandr Tuzov da konuyla ilgili olarak şu ifadeleri kullandı: “RIAR, değerli uzmanlar için reaktör deneyleri ve reaktör sonrası araştırmaların yürütülmesine yönelik tüm altyapının kompakt bir şekilde düzenlendiği bir yerdir. İnşaat sahamız, bilimsel geleneklere ve tüm dünyada talep gören başarılı sonuçlara ulaşma konusundaki engin deneyime sahiptir.”

"Uygulamalı araştırmalar için yeni kapılar açacak"
IRC MBIR Danışma Kurulu Başkanı, Rusya Bilimler Akademisi Üyesi ve Lomonosov Moskova Devlet Üniversitesi Kimya Bölümü Dekanı Stepan Kalmykov ise şöyle konuştu:
“Modern bilim ve modern bilimin ufkun ötesine bakmamızı sağlayan atılımları, sıradan makineler ve seri üretim ekipmanlarla olmaz. Yapılan tüm benzersiz atılımlar, 2021'de Kurchatov Enstitüsü Araştırma ve Geliştirme Merkezi'nin bir bölümü olan St. Petersburg Nükleer Fizik ve Teknoloji Enstitüsü'nde başlatılan PIK araştırma reaktörü ile iş birlikleri ve MBIR gibi benzersiz bilimsel araştırma tesislerinde yapılır. Bu tesisler, onlarca yıl sonrasına bakmamız ve bilimde en güçlü atılımları yapmamıza olanak sağlayacak son teknoloji temel ve uygulamalı araştırmalar için yeni kapılar açacak.”

Danışma Kurulu çalışma yapısı ve prosedürü hakkında sunum yapan Kalmykov, “Bugün yapacağımız şey sadece Danışma Kurulunun tüm üyelerini bir araya getirmek ve tanışmaktan ibaret değil, aynı zamanda IRC MBIR Konsorsiyumunun tüm potansiyel üyelerine rehberlik edecek uluslararası bilimsel programı ayrıntılı olarak hazırlamayı ve buna yönelik fikir geliştirmeyi de hedefliyoruz” dedi.

IAEA Araştırma Reaktörleri Bölüm Başkanı Petr Chakrov ise araştırma reaktörlerine dayalı uluslararası merkezlerin deneyimleri hakkında bir rapor sundu. Dubna şehrinde bulunan Ortak Nükleer Araştırma Enstitüsü'nün (JINR) Nötron Fiziği Frank Laboratuvarı Direktörü Valery Shvetsov da çıkarılan nötron ışınlarına yönelik araştırmalar hakkında bir sunum yaptı. Özbekistan Bilimler Akademisi Nükleer Fizik Enstitüsü Müdürü İlham Sadikov, Çin Atom Enerjisi Enstitüsü (CIAE) Başkan Yardımcısı Yang Hongyi ve Kazakistan Devlet Teşebbüsü 'Ulusal Nükleer Merkezi' Malzeme Bilimi Araştırmaları Direktör Yardımcısı Erbolat Koyanbayev gibi katılımcılar da Rosatom ile yaptıkları iş birliğinin bir parçası olarak MBIR tesisinde ulusal projelerin geliştirilmesi ve ileriye dönük çalışmalar hakkında konuştular. IPPE A.Ş'nin Umut Verici Çalışmalar Bilimsel Danışman Yardımcısı Dmitry Klinov, gelişmiş deneysel araştırma Rus programını sundu.

Danışma Kurulu toplantısı katılımcıları, nükleer yakıt döngüsünün kapatılması, malzeme ve yakıtların incelenmesi, nükleer teknolojinin güvenli kullanımı, kod doğrulama ve nükleer teknolojinin enerji dışı uygulamaları gibi komitelere ayrıldı. Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu Rosatom’un bir parçası olan IRC MBIR LLC CEO'su Konstantin Vergazov şunları ifade etti:
“Şu anda, bilim dünyasının kapsamlı ortak çabalarıyla IRC MBIR Konsorsiyumu temelinde uluslararası bir araştırma platformu oluşturabildiğimizi söyleyebilirim. Danışma Kurulu üyeleri, küresel nükleer bilim ve endüstrinin gelişimine temel oluşturacak orta ve uzun vadeli eğilimleri belirleyecek. Üyeler, yüksek teknolojili ve güvenli nesil IV nükleer üretim tesisleri oluşturmaya yönelik yaklaşımlar geliştirecekler.”

Bahsi geçen komiteler, 2022 yılı sonuna kadar, IRC MBIR Kurulunun ikinci toplantısında tartışmaya sunulmak üzere MBIR reaktör tesislerinde gelecekteki uluslararası program için araştırma alanlarını ayrıntılı olarak inceleyecek.