3 Aralık dünya engelliler günüdür. Dünyada ve ülkemizde, farkındalık oluşturmak ve engelli olgusuna dikkat çekmek için, bir çok etkinlik düzenlenecektir.
Dünya engellileri selamlıyor
Mustafa ÖZTÜRK - Bende bugün sizinle engelli olgusunun tarihsel gelişimini anlatmak istiyorum. Yani geldiğimiz bu noktaya hangi aşamalardan geçilerek gelindi, Dünya engelliler günü nerde ve nasıl ilan edildi? Bunları, tarihi süreç içinde yorumlamaya çalışacağım.
Hiç kuşkusuz, Engelli hakları, “insan haklarının” alt kategorileri arasında yer almaktadır. Engelliler toplumda en çok ayırımcılığa maruz kalan gruplar arasında bulunmaktadır. Fiziki, sosyal ve sosyopsikolojik şartlar uygun olmadığı için, engelliler toplumla adaptasyon problemi yaşamaktadır. Bu yüzden engellilerle ilgili çalışmalar, yaklaşık bir asırdır ülkelerin devlet politikalarının önemli gündem maddeleri arasında yer almaktadır
Engelli haklarıyla ilgili atılan uluslararası adımları şöyle sıralayabiliriz;
Birinci Dünya Savaşını takip eden yıllarda, savaşta yaralanan çok sayıda insanın yaşamlarını özürlü olarak sürdürmek zorunda kalmaları nedeniyle rehabilitasyon kurumları kurulmaya başlanmıştır. Bu kurumların ilk örnekleri de ABD’de de görülmüştür.
İkinci Dünya Savaşından sonra gerçek anlamda engelli hakları uluslararası mecrada tartışılmaya başlanmıştır. 1950 yılında Cenova Konferansı bu anlamda bir milat olmuştur.
Yıl 1950
Cenova Konferansında engellilerin eğitim, tedavi, mesleki rehabilitasyon ve istihdam konularında uluslararası standartlar belirlenmesi ön görüldü.
Yıl 1952
BM tarafından UNDP, ILO, WHO, UNESCO, UNICEF gibi uluslararası kuruluşların katılımıyla bir toplantı yapıldı. Eğitim ve rehabilitasyon programlarına engellilerin de alınması istendi.
Yıl 1969
Birleşmiş Milletler Genel Konseyi Sosyal Kalkınma ve Kalkınma Sürecine Dair Bildirge’yi yürürlüğe koydu. Bildirgenin 19. maddesi engellilerin topluma katılımının artırılması için sağlık, sosyal güvenlik ve sosyal refah tedbirlerinin alınması istendi.
Yıl 1975
Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun İnsan Hakları Evrensel Bildirgesine ek olarak “Özürlü Hakları Bildirgesi”yayımlandı. Bildirgede “Tüm engelli haklarının din, dil, ırk, cinsiyet, ideolojik ayrım yapılmaksızın garanti altına alındığı” vurgulandı.
Yıl 1981
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 3 Aralık 1981 tarihinde aldığı bir kararla o yılı “Özürlüler Yılı” ilan etti. Bu tarihten sonra 3 Aralık Dünya Özürlüler (engelliler)
Günü olarak kutlanmaya başladı. Aynı yıl İngiltere’de bir sivil toplum kuruluşu “fırsat eşitliği” kavramı dillendirdi. Kavram, 1980 sonrası uluslar arası özürlülük politikalarını etkiledi.
Birleşmiş Milletler, “Özürlü Kişilerle İlgili Dünya Eylem Programı”nı yürürlüğe koydu.
Makâlenin tamamını okumak için tıklayınız!..