TBMM Genel Kurulunda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik, İçişleri, Tarım ve Orman bakanlıklarının 2025 yılı bütçeleri kabul edildi.
Genel Kurulda, bütçe üzerindeki konuşmaların ardından soru-cevap bölümüne geçildi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 2008'deki sosyal güvenlik reformu öncesinde kadınların doğum borçlanma hakkı bulunmadığını anımsatarak, kadınların doğum sebebiyle çalışma hayatından uzak kaldıkları sürelerin sosyal güvenlikleri açısından değerlendirilmeleri amacıyla 2008 yılında sigorta başlangıcından sonra her bir çocuk için 2 yıla kadar borçlanma hakkı verildiğini söyledi.
Borçlanma hakkının 2014 yılında 3 çocuğa çıkarıldığını ve kadınlar için emeklilikte 6 yıla kadar prim ödeme gün sayısı avantajı sağlandığını ifade eden Işıkhan, "Kadınların iş gücüne katılımını, istihdamını artırmaya yönelik teşvik ve desteklerimizi çeşitlendirerek uygulamaya devam edeceğiz." dedi.
İŞKUR'un kapasitesine yönelik soruya karşılık Bakan Işıkhan, İŞKUR'un 81 ilde toplamda 160 birim ve 4 bin 800'ü iş ve meslek danışmanı olmak üzere yaklaşık 10 bin personelle hizmet sunduğunu belirtti.
Bizzat kuruma gelerek başvuranların sayısının günlük 8 bin civarında olduğunu dile getiren Işıkhan, şöyle konuştu:
"Ayrıca 670 binden fazla iş yerini ziyaret ediyoruz. Dolayısıyla sahanın da nabzını tutuyoruz. İŞKUR aracılığıyla yıllık ortalama 1,2 milyon kişinin işe yerleşmesine aracılık ediyoruz. İŞKUR hizmetlerinin tamamını dijital ortamlara aktardık ve mobil uygulamamızın erişilebilirliğini artırdık. İŞKUR aynı zamanda birçok uluslararası kuruluşla üst düzey ilişkilere sahiptir. Halen Dünya Bankası, AB, ILO ve Dünya Kamu İstihdam Kurumları Birimleri ile devam eden projelerimiz bulunmaktadır."
Bakan Işıkhan, Sağlık Uygulama Tebliği'nde (SUT) 2024 yılında yapılan fiyat güncellemeleriyle ayakta tedavilerde kullanılan tıbbi malzeme fiyatlarına yapılan artışın yaklaşık 1,97 milyar lira, yatarak tedavilerde kullanılan tıbbi malzeme fiyatlarına yapılan artışın yaklaşık 166 milyon lira, tedavi giderlerinde yapılan artışların ise 234 milyar lira olduğunu ifade etti. Işıkhan, "Bu kapsamda vatandaşlarımıza nitelikli sağlık hizmeti sunabilmek için ciddi artışlar yapılmıştır." dedi.
Kayıt dışı istihdamla mücadelenin, Bakanlığın en temel önceliklerinden birisi olduğunu vurgulayan Işıkhan, bu kapsamda bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları, veri paylaşımı, risk ve sektör odaklı denetimler, AB ile ortak yürütülen projelerle kayıtlı istihdamı destekleyici faaliyetler yürütüldüğünü anlattı.
Işıkhan, "Özellikle son 3 yıl içinde yapılan denetimlerde toplam 417 bin 629 iş yeri ve 3 milyon 329 bin 761 çalışan denetlenmiş olup, 2 bin 655 iş yerinin kayıt dışı faaliyet gösterdiği, 96 bin 134 çalışanın ise kayıt dışı istihdam edildiği tespit edilmiştir. İş yerlerine yaklaşık 4,3 milyar lira prim ve idari para cezası uygulanmıştır." diye konuştu.
"2024 yılında geri gönderme merkezlerinde 644 denetim yapılmıştır"
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ise toplantı, gösteri ve yürüyüş taleplerine ilişkin bilgi vererek, "Göreve başladığımız günden bu yana 18 ay bitti. Etkinlik başvurularında makamlarca izin verilmeyen oran, müracaatın yüzde 2,25'i. Yani yüzde 97,75'ine biz izin vermişiz. 2911 sayılı Kanun'u Gazi Meclis'imiz yaptı ve onu uygulamaya çalışıyoruz." dedi.
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinin ardından toplanan yardım miktarına ilişkin de Yerlikaya, "Deprem kampanyası ve faiz getirisiyle beraber toplam 141 milyar lira toplandı. Bugüne kadar 119,3 milyar harcandı. Şu an için AFAD'ın 3 kamu bankasında bulunan hesabında 21 milyar 540 milyon lira mevcut. Bununla da ilgili yapılan tüm harcamalar her 15 günde bir AFAD'ın web sayfasında ilan ediliyor." ifadesini kullandı.
Yerlikaya, Türkiye'de 25 şehirde 32 geri gönderme merkezi bulunduğunu belirterek, geri gönderme merkezlerinin kapasitesinin 18 bin 870 olduğunu söyledi.
Geri gönderme merkezlerinin, düzensiz göçle mücadelede önemli bir hizmet sunumu olduğunu dile getiren Yerlikaya, şunları kaydetti:
"Geri gönderme merkezlerinde kötü muameleye karşı 'sıfır tolerans' prensibiyle hareket etmekte olup merkezlerde kötü muamele yaşanmaması adına her türlü tedbiri aldık. Buralarda mahrem yerler hariç 7/24 kamera ile izlenmekte ve bu kameralar kayıt altına alınmaktadır. Geri gönderme merkezleri, TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığı, Göç İdaresi Başkanlığı, valiliğin ilgili birimleri, insan hakları kurulları, TİHEK ile uluslararası kuruluşlar tarafından sürekli olarak incelenmektedir. Ayrıca merkezlerin bulunduğu il valisinin başkanlığında oluşturulan denetleme komisyonları tarafından ayda en az 2 kere haberli-habersiz denetlenmesi talimatı Bakanlığımızca verilmiştir. 2024 yılında geri gönderme merkezlerinde toplam 644 denetim yapılmıştır. Gördüğümüz, tespit ettiğimiz en ufak olayda hem adli hem de idari soruşturma yapıyoruz."
Çiftçi sayısı
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı da Diyarbakır ve Mardin'deki anız yangınlarına ilişkin, "Bu yangın meskun mahalde gerçekleşti, dolayısıyla belediye sorumluluğunda. Hem Diyarbakır belediyesi hem yerel belediyeler yetersiz kalmıştır. Ancak bir insanımızın tırnağına bile halel gelmesini istemiyoruz. Bütün gücümüzle arkadaşlarımızı seferber ettik." diye konuştu.
Saman ve su ürünü ithalatı iddialarını hatırlatan Yumaklı, "Saman ithal etmiyoruz, Ukrayna'dan hiç etmedik. Türkiye'nin, Somali'den ithal ettiği su ürünü yoktur, olmamıştır." dedi.
Yumaklı, Akdeniz meyve sineği ile mücadele kapsamında illere ücretsiz 40 bin tuzak gönderildiğini ifade etti.
Çiftçi sayısının azaldığına yönelik iddiaya da yanıt veren Yumaklı, Çiftçi Kayıt Sistemi'ndeki çiftçi sayısının önceki yıl 2 milyon 177 bin, 2023'te 2 milyon 245 bin ve bu yıl 2 milyon 340 bin olduğunu dile getirdi.
Türkiye'ye gelen ürünlerin tamamını analiz ettiklerini söyleyen Bakan Yumaklı, 2023 yılında ihraç edilen 4,6 milyon ton taze meyve sebzenin sadece yüzde 0,19'unun geri döndüğünü, bu geri dönüşün yarısının küflenme dolayısıyla olduğu bildirdi.
Genel Kurulda DEVA Partisi İstanbul Milletvekili Hasan Karal ve bağımsız İstanbul Milletvekili Cemal Enginyurt, şahsı adına söz alarak iktidarı eleştirdi.
Genel Kurulda İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya'nın Bakanlığının bütçesi üzerine konuşmasına devam ettiği sırada, bazı bakanlık bürokratlarının Genel Kurula girmesi tartışmalara neden oldu.
Konuşmaların ardından Genel Kurulda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik, İçişleri, Tarım ve Orman bakanlıkları ile bağlı kurumların 2025 yılı bütçeleri kabul edildi.
Meclis Başkanvekili Bekir Bozdağ, birleşimi saat 11.00'de toplanmak üzere kapattı.