Toptancı halleri ve pazar yerleri standarda kavuşuyor

İHA - Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) tarafından '5957 Sayılı Hal Kanunu Uygulamalarında ve Hal Kayıt Sistemi'nde Gelinen Aşama' konulu konferans düzenlendi. MTSO Konferans Salonu'nda düzenlenen konferansa; Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı İsmail Yücel, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürü Dursun Coşkunçelebi, MTSO Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Aşut ile hal esnafı katıldı.

Konferansta konuşan MTSO Başkanı Aşut, yasa hazırlık aşamasında Mersin'deki hal esnafının düşüncelerini alıp Bakanlığa bildirdiklerini belirterek, "Yasada talep ettiğimiz talepler de oldu, yer almayanlar da oldu. Sektör taleplerini karşılayan yanlar olduğu kadar ihtiyacı karşılamadığı da söyleniyor. Yasalarla ilgili sıkıntıların çoğu yasaların detaylarını tam bilmemekten ya da bilgi kirliliğinden kaynaklanıyor. Bu anlamda yeni Hal Kanunu uygulamaları, gelinen aşama konusunda ilk ve en yetkili ağızdan bilgi vermek istedik" diye konuştu.

"YENİ HAL KANUNU UYGULANMASI ZOR BİR KANUN"
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürü Dursun Coşkunçelebi ise Yeni Hal Kanunu'nu sektörle iç içe yaptıklarını kaydederek, "Hal Kanunu kolay bir kanun değil, uygulaması zor bir kanun ama inşallah getirisi yüksek bir kanun. Süreç içinde bu kanunun öngördüğü hükümlerin tam anlamıyla devreye girmesiyle birlikte bu faydaları daha net göreceğiz. Çok tarafı var. Sadece komisyoncular, tüccarlardan ibaret değil 76 milyon vatandaşımızı ilgilendiren bir kanun. Sektörün büyüklüğünün çok farkında değildik. Süreç içinde büyük bir sektörle işlem hacmi olarak, sektörün ülke ekonomisinde edindiği yerin çok büyük olduğunu gördük. Yaklaşık 2012 TÜİK verilerine göre 46.5 milyon ton meye ve sebze üretimimiz var. Bu tabi haldeki fiyatları yani toptan fiyatlardır. Tüketiciye yansıyan perakende fiyatlar daha yüksektir. 75 milyar TL’lik işlem hacmine ulaşıyoruz" şeklinde konuştu.

"HALDE İŞLEM GÖRMESİ GEREKEN RAKAMIN YÜZDE 70'LİK KISMININ KAYITDIŞI OLDUĞUNU GÖRDÜK"
Halde işlem görmesi gereken rakamın yüzde 70'lik kısmının kayıtdışı olduğunu ve bunun de ekonomik değerinin 30 milyar TL gibi rakama denk geldiğini gördüklerini vurgulayan Coşkunçelebi, "Ayrıca bu çalışmalar içinde şunu fark ettik. Gerek ürünlerin taşındığı, kapların standart olmaması, uygun koşulda olmaması, araçların, ürünlerin depolandığı alanların uygun olmaması gibi pek çok nedenle üretilen sebze ve meyvenin 4’te birinin yaklaşık heba olduğunu görüyoruz. Bunun da ekonomik değerine bakınca 18 milyar TL’lik değer de buradan ekonomik anlamda kayıp oluyor. Genele bakınca 50 milyar TL’lik rakamdan bahsediyoruz. Bunu ekonomiye kazandırmak, bu kanunun temel amaçlarından bir tanesi. Kanunun yasalaşma sürecinde bu çalışmaları yaparken bunları görünce hayret ettik. İnşallah kanunu tam anlamıyla uygulamaya almamızla birlikte süreçte sıkıntılar yaşıyoruz. Yaşanan sıkıntıların farkına varmak ve çözümü noktasında gayret sarf etmeye çalıştık. Hala eksikler var, daha iyi olacak" ifadelerini kullandı.

"TOPTANCI HALLERİ VE PAZAR YERLERİ ARTIK BELLİ BİR STANDARTA KAVUŞUYOR"
Yeni Hal Kanunu'nun yürürlüğe girmemesi halinde toptancı halleri ve pazar yerlerinin varlığının ciddi şekilde sorgulanabilir olabileceğinin altını çizen Coşkunçelebi, şöyle devam etti:
"Belli takvimler belirlendi, bu takvimler doğrultusunda yerelde kanunun uygulayıcısı olan toptancı halleri ve pazar yerleri bakımından belediyelere süreler verildi. Bunu sistem üzerinden takip ediyoruz. Kiminle muhatap olduğunu, sorunun çözümü noktasında bir sorun yaşıyorsa tüketici çözüm merci arar. Bu alanlarda çok belirsizlikler vardı. Pazar yerlerini de ele alınca her belediyenin farklı uygulamaları vardı. Şimdi genel anlamda merkezi otorite pazar yerlerini düzenledi ve standart bir yapıya kavuşması noktasında kurallar belirledi ve bu kuralların hayata geçmesi noktasında süreler öngördü. Ticari hayatta oluşan farklı alternatiflerin yanında toptancı hallerin çok daha modern tesislerde, huzurlu ortamda varlığını devam ettirmesi temel öngörümüz. Geleneksel anlamda toplum için önem ifade eden pazar yerlerinin de aynı standarda kavuşması. 1 yıl sonra inşallah ürünlerin üzerinde tüketicilerimiz künyeyi gördüğünde ve varlığını sorguladıklarında kanunun birçok öngörüsü gerçekleşmiş olacak. Barkot sistemine geçmek için takvim belirledik."

"ARTIK HER ŞEY BİLİNECEK"
Yeni kanunun en güzel özelliklerinden birinin de her şeyin artık bilinebilir olacağını kaydeden Coşkunçelebi, "Meslekte faaliyet gösteren kişileri de kaydedeceğiz. Kaç kişi bu işi yapıyor. İl bazında ya da genel anlamda. Meslek mensupları da kayıt altına alınacak. Türkiye'de 192 hal var. Bu rakam yüksek. Aşağı çekilmeli ve daha modern halleri oluşturulmalı. Bakanlık olarak kaç toptancı hali var, kaç iş yeri var, kimler çalışıyor bilmezdik. Bunu artık saniyeler içinde görebiliyoruz. Tüm sektöre kısa mesaj ya da e-posta ile ulaşabiliyoruz. Bizim açımızdan önemli bir şey. Sektörü takip etme açısından önemli. Bizim de bilgiye ulaşmamız lazım. Bilgi güç, kuvvettir. Tüm pazar yerleri sisteme dahil olacak. Bu pazar yerleri nerede kuruluyor, kimler var hepsini göreceğiz. Tüketici taşındı bir yere çevrede pazar yeri var mı sorgulayabilecek. Hakem heyetleri kararları, örnek uygulamaları sistem üzerinden olacak. Fiyatlar da internet sitesinde yer alacak ve üreticiler için bu fiyatları bilmek çok önemli. Ortalama fiyatlar bilinecek. Yani artık her şey bilinecek" dedi.

Konuşmaların ardından Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı İsmail Yücel tarafından bir sunum gerçekleştirildi.